Hem iyi bir dost hem iyi bir yazar: Ferit Edgü'nün cenazesi yarın toprağa defnedilecek

“İki önemli özellik Ferit Edgü’de birleştiği için Türk edebiyatında her zaman özgün yerini korumuştur” diyen Hürriyet yazarı Doğan Hızlan, bugünkü köşe yazısına Ferit Edgü’yü taşıdı.

İşte o yazı:

Son olarak Kültür Üniversitesi’nde yapılan, “Edebiyatta 60.Yıl Ferit Edgü” gününde konuşmuştum. Onun gibi yazarlar için her konuşma eksiktir, çünkü her zaman bir okur olarak tamamlamanızı size bırakır. Bilginiz, muhtevanız oranında anlarsınız. Yazılarından hem Türk hem dünya edebiyatını öğrenir, resim dünyasına da adım atarsınız.

O sanat/edebiyat adasında yaşadı yaşattı.

Batı’nın Doğu’da, Doğu’nun Batı’da nasıl algılanacağının haritasını çizdi.

Yalnız kendi yapıtlarıyla var olmadı, yurtdışındaki kültür birikimini de o nakletti.

Ferit olmasaydı, Abidin Dino, resimleri ve yazılarıyla Türkiye’de tanınmazdı. Yüksel Arslan’ın önemini önce o keşfetti, sonra da Fransa. İlk öyküsünden bu yana, günün geçici ve yüzeysel modalarına yüz vermedi, çok okunma uğruna kalite fedakârlığında bulunmadı. Hangi akımı kaale aldıysa en iyi en kalıcı örneklerini verdi. Aforizmalarını çok sevdim, düşünmeyi hatırlattı bize.

Deneme kitabında kimler vardı?

İLK KİTAPLARI 1959’DA

Camus’den Beckett’e, Rembrandt’tan Dubuffet’ye, Sait Faik’ten Mehmet Günsür’e, Bedri Rahmi’den Yüksel Arslan’a uzanan yolculuk duraklarına uğrayarak çok şey öğrendik. Benim yazarlık yaşamımda unutamayacağım bir payenin de kâşifidir.

Ben 1950 Kuşağı’nın bir ferdiyim, bütün arkadaşlarım öykü, şiir yazdılar bir tek ben eleştiri ve denemede kaldım.

İlk kitapları 1959’da yayımlandı. Ferit, kitapların onuncu yıl baskıları için kuşakdaşlarıma bir öneride bulunuyor.

“İçimizde tek eleştiri yazan Doğan, Hepimiz Onuncu Yıl Baskısı’nın başına Doğan Hızlan yazsın”.

Ben de “Solistlerden Bir Koro 1950 Kuşağı” adlı yazımı yazdım, kitaplar da öyle yayımlandı.

Notos’un Ferit Edgü Dosyası’ndaki konuşması da okuduğunu, düşündüğünü sindirmiş bir kimliğin özelliğini yansıtıyor. Yanıtlarında benim de dahil olduğum kuşağın her şeye rağmen ayakta duruşunu özetliyor.

“Özgürlükçü bir sosyalizm yanlısıydım. Bu çizgim ana hatlarında hiç değişmedi.”

‘TEVFİK FİKRET’İ DÜŞÜNÜYORUM’

Bizim kuşak için ne diyor?

“Sanırım benim kuşağım, ona olan borcumuzu bir anlamda ödedik. Sait Faik’in 1950’lerden bugüne değin sürekli gündemde olması, biraz da bizlerin gündemde oluşuyla ilgilidir.”

Kimi yazmak istediğini Demir Özlü’ye mektubunda açıklıyor:

“Ve biliyor musun, nicedir Tevfik Fikret’in son günlerini düşünüyorum hep kırgın küsmüş, Aşiyanına çekilmiş, kimselerle görüşmez olmuş Fikret’i. Onun sapsarı bir ten, dalgın gözlerle, bir hayalet gibi dolaştığını söylerler yaşamının son döneminde. “

Öğretmen askerlik dönemini geçirdiği yerin romanı, “O - Hakkâri’de Bir Mevsim”i de anmadan geçemeyiz. Erden Kıral’ı da.

ONUN İÇİN YAZILANLAR

Ferit Edgü için ne yazdılar:

- Melih Cevdet Anday

“O’nu (Hakkâri’de Bir Mevsim) sadece gerçekçi bir roman olarak saymak yetmez, gerçeğin inanılmaz bir düşe dönüştüğü şaşırtıcı bir öyküdür bu.”

- Onat Kutlar

“Ferit Edgü’nün gerçek bir yaşamı bir roman yaşamına çevirisindeki beceriye hayran oldum. Çünkü O, gözlem gücünü anlatı ustalığından alıyor.”

- Fethi Naci

“Yaşamın ve sanatın anlamıyla ilgiliyseniz ve önünüzde Ferit Edgü’nün son kitabı Şimdi Saat Kaç duruyorsa daha ilk satırlarda güvenilir ve bildik kıyılardan uzaklaşacağınızı hiç unutmayın.”

Yazımı Miir’den dizelerle noktalayacağım.

“İtfaiyeci hayır, hiçbir zaman

Söndürmedi hiçbir ateşi

Yatağından ânında fırladı fakat

Hortuma ulaşamadı eli

İtfaiyeci hem evet hem hayır

Yapmak isterken iyilik, buldu kötülük

Okur olduğu için yazar olamadı

Dâvâ’yı okurken yangın çıktı

Tüm kitapları yandı.”

Anılarımızda, kitaplarında her zaman anacağız.

CENAZE TÖRENİ YARIN

Ferit Edgü yarın Teşvikiye Camii’nde kılınacak ikindi namazının ardından Aşiyan Mezarlığı’nda toprağa verilecek. Yarın saat 15.00’te, Beyoğlu’ndaki Casa Botter Apartmanı’nda anma toplantısı da yapılacak.

KİMDİR?

Tam adı İsmail Ferit Edgü olan usta yazar, 24 Şubat 1936’da İstanbul’da doğdu. İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde başladığı öğrenimini Paris’te sürdürdü.

Öykü, deneme, roman, şiir, anı, biyografi, çocuk kitabı ve senaryo türünde birçok esere imza atan sanatçı, 1976-1990 yıllarında kurucusu olduğu Ada Yayınları’nda, çağdaş Türk ve dünya yazarları ile şairlerinin eserlerini yayımladı.

Edgü, “Bir Gemide” kitabıyla 1979’da ‘Sait Faik Hikâye Armağanı’ ve ‘Ders Notları’ eseriyle Türk Dil Kurumu ödüllerine, ‘Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı’ kitabıyla ise 1988’de Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü.

Abidin Dino, Yüksel Arslan, Bedri Rahmi, Eren Eyüboğlu, Füreya, Aliye Berger, Ergin İnan gibi sanatçılar üzerine yayınlanmış kitapları bulunuyor.

Erden Kıral’ın 1983’te Berlin Film Festivali’nde Gümüş Ayı dahil dört ödül kazanan filmi ‘Hakkâri’de Bir Mevsim’, Ferit Edgü’nün ‘O’ adlı düşsel anlatısından Onat Kutlar tarafından senaryolaştırılmıştı.

patronlardunyasi.com