Emekli astsubaylardan 'Orduda ABD sistemi' tepkisi

Murat KAYA

Dünya Astsubaylar Günü, her yıl 17 Ekim’de kutlanıyor. Ancak bu yıl emekli astsubaylar, kutlamalardan çok meslekleriyle ilgili birikmiş sorunlarıyla ve bu sorunlara yönelik çözüm yollarının kendilerine sunulmasını istemeleriyle gündeme gelmek istiyor. 

ASTSUBAYLIĞA SAYGI YÜRÜYÜŞÜ

Ordunun çok önemli bir kademesinde bulunmalarına rağmen gerek maaşta gerek sosyal haklarda ve gerekse de emeklilik sonrası kazanımlarında büyük haksızlıklara uğradıklarını düşünen emekli astsubaylar, seslerini duyurmak için bir süre önce 19 günlük “astsubaylığa saygı” yürüyüşü başlatmış ve bu yürüyüşü bugün, Dünya Astsubaylar Günü’nde tamamlamıştı.

PD’NİN HABERİNE YANSIYAN ÇIĞLIK: HAYATA TUTUNAMIYORUZ

PD, emekli astsubayların hakları için yürümesini haberleştirmiş ve “Emekli astsubaylar haykırıyor: Hayata tutunamıyoruz” başlıklı haberde, emekli askerlerin sorunları ile beklentilerini kamuoyuna duyurmuştu. 

Söz konusu haberde, Astsubay İnisiyatif Hareketi ve Çalıştay Grubu üyesi Ergün Erdoğan’ın, sesinin titreyerek, emekli subaylardan 30 bin lira daha düşük aldıkları maaşlarla artık hayata tutunamadıkları ve psikiyatrik vaka olduklarını söylemesi çok konuşulmuştu. 

ANKARA’DA ULUSAL ÇALIŞTAY 

O emekli astsubaylar, yürüyüş eyleminden sonra bu kez düzenledikleri bir çalıştayla seslerini duyurmak istiyor. 

Dünya Astsubaylar Günü’ne denk gelen bugün Ankara’da, Çankaya Belediyesi Zübeyde Hanım Sosyal Tesisi’nde, “Birinci Ulusal Cumhuriyetin Yüzüncü Yılında Astsubaylar, Geçmişten Günümüze Tartışmalar Çalıştayı” düzenleniyor.  

Tüm bilim dallarından astsubay ve askeri bürokrasi  temalı çalışmalara açık olan çalıştaya; bilim insanları, araştırmacılar ve emekli astsubaylardan oluşan çok sayıda konuk katıldı.  

ASTSUBAYLAR ADINA BİR İLK

Akademik çalışmalarıyla emekli astsubayların sesi olan Çalıştay Akademisi Direktörü Dr. Fatih Çam’ın yönettiği çalıştay, astsubay tarihinde ilk kez düzenlenmesi ve  akademik makale ile çalışmaların açıklanacağı ilk geniş kapsamlı etkinlik olmasıyla dikkatleri çekiyor. 

AÇIKLAMADA ÖNEMLİ DEĞERLENDİRMELER

Geniş çapta katılımın olduğu çalıştayla ilgili emekli astsubayların basın açıklamasını da, Astsubay Çalıştay Koordinatörü Nevzat Yüksel ve Akademik Çalıştay Direktörü Dr. Fatih Çam kaleme aldı. 

Bu açıklamada, şu değerlendirmeler yapıldı. 

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin vazgeçilmez unsurlarından olan kahraman astsubayların uzun yıllardır çözüm bekleyen sorunlarını ve haklı taleplerini dile getirmek üzere sesleniyoruz. Mazisi zaferlerle dolu şanlı Türk ordusunu daha nice yüzyıllara taşıyacak yenilikçi değişim ve dönüşümlerin, çağın gereklerine uygun olarak zamanında gerçekleştirilmesi önemli bir husustur. Bu bağlamda, milletimizin bağrından çıkmış ordumuzun geleceğinin hassasiyetle planlanması ve aidiyet duygusunu pekiştirecek çok yönlü değişim ve dönüşümlerin vakti geldiğinde yapılarak tüm TSK personeline hissettirilmesi de büyük önem arz etmektedir.

AMERİKAN MODELİ SORUNU

Sırtında önemli manevi yükü taşıyan ordumuzun gücü, tüm personelinin sahip olduğu moral ve motivasyonuyla da doğrudan orantılıdır. Türk Silahlı Kuvvetlerimizin yakın tarihi incelediğinde; yeniden yapılanması adına 1950’li yıllardan itibaren uygulamaya geçirilen Amerikan modeli politikalar askeri anlamda modernleşme çabaları olarak görülmüş ve bu yeni yapılanmanın çeşitli sorunları da beraberinde getirebileceği karar alıcılar tarafından öngörülememiştir.

Amerika Birleşik Devleti (ABD) ordu yapısının Türk ordusuna transfer edilmesi bazı temel yapısal sorunları da beraberinde getirmiştir. Ordumuza ithal edilen bu sistem ile yeni ara statülerin benimsenip işlevsel hale gelmesinde zorluklar yaşanmıştır ve hala da uyumsuzluğun sorunları yaşanmaya devam etmektedir.

Uyumsuzlukları olan bu ithal sistemin, rasyonel ve güçlü bir yasal temelde sorunları çözüme kavuşturulmadığı için de en baştaki sorunlar büyüyerek bugüne kadar süregelmiştir. Mevcut sistemimizdeki astsubaylar ve emeklilerinin karşı karşıya kaldığı sorunlar da bu durumun belirgin bir göstergesidir.

ASTSUBAYLARIN ARTAN SORUMLULUKLARI

TSK’da astsubaylar branşlarında en ihtisaslı personel olmalarının yanında liderlik ve amirlik vasıflı görevler olan Kısım ve Takım Komutanlığı, Bölük Astsubaylığı, Bölük Komutanlığı, Bando Komutanlığı, Karakol Komutanlığı, Bot Komutanlığı, Saymanlık, Kısım Amirliği, Öğretmenlik, Müdürlük, Öğretim görevlisi kadroları dahil birçok sorumlulukları olan etkin vasıflı kadro görevlerinin yanında birçok subay kadro görevlerini de asaleten ve vekaleten yürütmektedirler.

Bunlara ek olarak astsubay statüsü kritik konumu itibariyle yıllar içerisinde daha da fazla sorumluluk taşıyan bir hale dönüşmüştür. Ancak tarihi süreç incelendiğinde bu kadar ağır sorumluluklarına karşılık statünün haklarının iyileştirilmesi ve uyumu noktasında etkin yenilikler yapılamamıştır.

HAK KAYIPLARIYLA KARŞI KARŞIYALAR

Astsubaylar geniş sorumlulukları bulunan bu görevleri icra etmelerine karşın sadece itibari anlamda değil ücret rejimi noktasında da büyük hak kayıpları ile karşı karşıya bırakılmışlardır. 120 bin emekli ve 100 bin çalışanı ve aileleriyle birlikte de 1 milyonu aşan astsubay camiasının acil çözüm bekleyen sorunları ne yazık ki çözümsüz kalmıştır.

Az önce bahsedilen negatif etkiler altında uzun yıllar görev hayatlarına devam ederek emekli olduktan sonra da çektikleri külfetin nimet dengesi hususunda yeterince tatminkar bir kıymet görememişlerdir. Bahse konu negatif etkiler değerlendirildiğinde; maddi eksiklerin yanında itibari kıymetlendirmeyi de esas alarak astsubaylık statüsünün; ifa etmiş oldukları görevlerin kritik öneminin daha iyi idrak edilerek, bilgi birikim ve tecrübelerinin de göz önünde bulundurularak çağın gereğine uygun bir sisteme kavuşturulması da son derece önem arz etmektedir.

EĞİTİM SEVİYELERİ LİSANS SEVİYESİNE ÇIKARILMALI

Bugünün ve geleceğin harp anlayışı teknoloji-yoğun sistemlerin varlığına bağlı olarak şekillenmektedir. Sadece idari konularda değil aynı zamanda tüm teknik konularda da sorumluluğu üstlenmiş, teknolojik silah, araç gereç ve malzemenin işlerliğini sağlayan ve kritik teknik görevleri icra eden astsubaylarımızın mevcut durumdaki ön lisans olan eğitim seviyelerinin lisans seviyesine çıkartılarak Türk ordusunun, modern ve güçlü dünya orduları arasındaki yerinin pekiştirilmesi sağlanmalıdır. 

Siyasi ve askeri karar alma mekanizmaları bu rasyonel tercihi göz ardı etmemelidirler. Astsubayların savaş ve barış koşulları altında, yıllar içerisinde edindikleri tecrübe bilgi ve birikimleri ile kazandıkları yeterliliklerinin dikkate alınarak yatay nitelikli kadrolardan branşlarında ihtisaslaşmış dikey nitelikli kadrolara açık hale getirilmesi ve bu potansiyellerinden azami ölçüde fayda sağlanabilmesi de yine çok önemli bir husustur.

İLERLEME SAĞLANAMADI

Astsubaylar yaşadığı sorunlarını uzun yıllardır Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında ve birçok yazılı ve görsel medya organlarında da gündeme getirmeye çalışmışlardır. Astsubay camiasının bu talepleri hükümetlerimizce ve ordumuzun komuta kademelerince de haklı görülmüş, çözüm sözleri verilmiş ancak sonrasında herhangi bir ilerleme sağlanamamıştır…

Yakın zamanda bahse konu bu haklı talepleri tekrar duyurulabilmek adına emekli astsubaylarımızın öz çabaları ile bilimsel nitelikte bir makale çalışmasıyla önemli bir adım atılmıştır.

20 Eylül 2023 tarihinde ‘Cumhuriyetin 100. Yılında Astsubaylar’ başlığıyla yayınlanan makalede, binlerce emekli astsubayın gönüllü katılımı ile görüşlerine başvurulmuştur. Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi alanında çalışmalar yürüten kendisi de emekli bir Asb olan Dr. Fatih Çam tarafından kaleme alınan ve hakemli ulusal bir dergide yayınlanan çalışmanın bulguları sorunların çözümünde tarafsız ve gerçekçi bir biçimde karar alıcıların ve tüm paydaşların dikkatine sunulmuş bilimsel bir kaynak niteliğindedir.

ASTSUBAY DA  YETKİ MAKAMINDADIR

Makalede elde edilen bulgular ışığında, TSK personelinin aylık bağlama oranları ve net ele geçen maaşların toplamının tazminat faktörü üzerinden değerlendirildiği görülecektir. Tazminatlar sadece subay statüsüne bağlanan maaşlarda yer almaktadır. Aradaki farkın oluşmasındaki temel belirleyici unsur da tazminatın varlığıdır. Çünkü astsubaylarda tazminata konu bir ödeme kalemi değerlendirmeye alınmamıştır.

TSK içerisindeki subaylara tahakkuk ettirilen tazminatların temel dayanak noktası anılan personelin ‘amir’ sıfatıyla tanımlanmış olmasıdır. Astsubayların da ifa etmiş olduğu görev ve almış olduğu sorumluluklar dikkate alındığında ‘amir’ sıfatıyla doğrudan emir-komuta yetki ve sorumlulukları olan makamları işgal ettiği açıkça görülmektedir.

Bu nedenle söz konusu amir tanımına karşılık olarak statüler arası bir farklılıktan bahsetmek yeterli bir gerekçe değildir.

ACİL DÜZENLEME TALEBİ

Aradaki büyük mali uçurumun ortadan kaldırılması için yeni bir düzenleme acilen tesis edilmelidir. Bu düzenlemenin en önemli gerekçesi ise 926 Sayılı Kanun hükümlerince TSK içerisinde ‘asker kişi’ olarak tanımlanan Astsubayların kamu mali yönetimi çerçevesinde ücretlendirilmesi noktasına gelince 657 Sayılı Kanun’a bağlı ‘büro memuru’ statüsünde gösterilmesidir.

Arz edilen bu mağduriyetlerin giderilmesi için TSK bünyesindeki tüm personelin sorumluluklarını göz önünde bulunduran, insan odaklı bir ücret politikasının tesis edilmesi gerektiği ortadadır.

Kamu idaresi içerisinde istihdam edilmiş tüm çalışan ve emeklileri gibi astsubaylarımızın da yaşam standartlarını yükseltmek askeri ve siyasi karar alıcıların acil çözüm bulması gereken konuların başında gelmelidir.

MAAŞTA İYİLEŞTİRME ACİL BİR GEREKLİLİK

Mali iyileştirme ve düzenlemelerin aynı zamanda astsubaylık statüsünün itibari anlamda da iyileştirilmesine doğrudan katkı sağlayacağı da inkâr edilemez bir gerçekliktir.

Bu mağduriyetleri giderecek olan en yetkili ve en yüce makam ise Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir.

Astsubayların gerek maddi, gerek itibari anlamda haklı taleplerinin karşılanması Ordumuzun gücüne güç katacaktır. Maddi ve itibari kıymetlendirmeyi esas alan ve en düşük rütbeden en yüksek rütbeye kadar tüm kadrolarının aynı manevi hazla görev yaptığı ve aynı aidiyet duygusunu hissettiği bir TSK’nın en kısa zamanda tesis edilmesi dileğiyle sonsuz saygı ve şükranlarımızı sunarız.

 

patronlardunyasi.com