Bugün dünyanın dört bir yanına ihraç ettiğimiz Türk dizilerinin yolculuğu yarım asır önce nasıl başlamıştı?

Burak ARTUNER 

Brezilya’dan Avrupa’ya, Ortadoğu’dan Uzakdoğu’ya kısaca dünyanın dört bir yanına ihraç ettiğimiz Türk dizileri, yerli izleyiciyi de ekran başına kilitlemeye devam ediyor. Sezonun açılmasıyla pek çok dizi bu hafta itibariyle hayranlarıyla buluştu. Türkiye’de dizilerin yolculuğu elbette siyah-beyaz yayın yapan TRT’de başlamıştı. 

51 yıl önce 1973'ün en ilgi çeken dizisi "Aşk- Memnu olmuştu. Halid Ziya Uşaklıgil’in aynı adlı romanından uyarlanan dizi, bir edebiyat eserinden televizyona uyarlanan ilk diziydi. Ve dizinin yarattığı star elbette Müjde Ar olmuştu. Müjde Ar bu dizinin ardından pek çok sinema filminde de rol alarak Türk sinemasının en önemli aktrislerinden biri olmuştu.

Dizide, dönemin televizyon izleyicisi, kocası Adnan'ı onun yeğeni Behlül ile (Salih Güney) aldatan Bihter'i (Müjde Ar), biraz utanç, biraz da gizli bir ilgiyle izledi. Diziyi Türk sinemasının usta  ismi Halit Refiğ yönetmişti. 

TİJEN’İN “Nİİİİİİİ”Sİ UNUTULMADI 
Ilk kez, 1974 Mayıs'ında TRT ekranlarından izleyicisiyle buluşan 'Kaynanalar' ise, ekranlardaki ilk Türk komedi dizisi olma özelliğini taşıyordu. Türk toplumunun evlilik ilişkilerine değinen dizi, gelin ve damattan çok, dünürlerin komik ilişkilerini izlendi.  'Nöri Kantar' rolüyle Tekin Akmansoy ve 'Nuriye' rolüyle Leman Çıdamlı, o dönemde zirveye yerleştiler. Artık 'komedi' denilince, 'Kaynanalar' dizisi ve onun oyuncuları hatırlanıyordu. Dizideki uyanık tüccarı canlandıran ve 'Nöri Kantar'a can veren Tekin Akmansoy, sert ve otoriter bir eşti; ama aynı zamanda şefkatli bir aile babasıydı. Ve elbette, evinin tek hakimiydi... Karısı Nuriye'nin, artık evlatlarından ayrı tutmadıkları temizlikçisi Döndü'yle (Defne Yalnız) Nöri Kantar'a karşı koymaya çalışmalanı, bu arada kendilerini korumak istemeleri, sonrasında Nöri Kantar'ın durumun farkına varması ve iki kadının oyununu sezmesi, dizide, orta oyunu tadında sahneler yaratıyordu...    

'Tijen' rolünü oynayan opera sanatçısı Sevda Aydan ile 'kılıbık' kocası Timur Hakmen'i canlandıran Haşim Hekimoğlu, entelektüel bir aİlenin ilk görüntülerini o yıllarda bize aktarmaktaydılar.

Hatta, Tijen'in kocasına "Timurrrr!" diye şiddetle bağırması ve ardından fenalık geçirerek “niiiiiiiiii" diye bağırması dillere dolanmıştı. 1980'lere gelindiğinde, bu kez bir başka edebî eserden uyarlanan 'Çalıkuşu', TRT seyircilerini ekran başna çekti.

AYDAN ŞENER DİZİYLE PARLADI
Reşat Nuri Güntekin'in ünlü klasiği 'Çalıkuşu da, 'Aşk-ı Memnu' gibi kendi starını yarattı; bu isim Aydan Şener oldu. Şener, 80'lerin başında birden bire parladı ve ününü yıllarca sürdürdü.

Gönül Ülkü ve Gazanfer Özcan'ın yarattığı 'Kuruntu Ailesi' ile, 'Kartallar Yüksek Uçar', 'Küçük Ağa', 'IV. Murat', 'Kuruluş', 'Üç İstanbul' ve 'Şipsevdi', 1970'lere ve sonrasında 80'lere damgasını vuran diğer ünlü dizilerdi.

İLK İHRAÇ ETTİĞİMİZ DİZİ:  DÖRDÜNCÜ MURAT
'IV.Murat'ta, Devlet Tiyatrosu sanatçısı Cihan Ünal başroldeydi.  IV.Murat'ın başarısı, yurtdışından gelen taleplerle de kendini ispatladı; dizinin renkli kopyaları Avustralya ve Yugoslavya'ya satıldı... 

ATTİLA İLHAN’IN SENARYOSU: KARTALLAR YÜKSEK UÇAR 
Türk şiirinin ve romanının usta ismi Attila İlhan aynı zamanda senaryolarıyla da farklılığını gösteren bir isimdi. Attila İlhan’ın “Kartallar Yüksek Uçar” adlı senaryosu da dizi olarak çekildi. Sadri Alışık, Selda Alkor ve Can Gürzap gibi isimleri bir araya getiren yapım; Cumhuriyetin gelişimini temel alarak 2 ailenin çatışmasını anlatırdı. Banazlı İsmail rolüyle izlediğimiz Sadri Alışık, bu dizide de tıpkı filmlerinde olduğu gibi edebiyattan uzak kalmıyordu. Selda Alkor'u ise ilk kez bu dizide bir hanım ağa rolüyle izledik.    

                                                                                                                   
ÜÇ İSTANBUL HEYECANI 
Mithat Cemal Kuntayın aynı adlı romanından TRT için çekilen Üç İstanbul'da büyük ilgi gören dizilerden biriydi. Dizi, II. Meşrutiyet öncesinde ülkeyi kasıp kavuran jurnalcilik, Jöntürk taraftarlığı çekişmeleri yaşandığı dönemde geçiyordu. Aksaray'da annesiyle beraber yaşayan hukuk öğrencisi Adnan ile bir arkadaşının önerisiyle bir paşa konağında paşanın kızı Süheyla'ya ders vermek üzere öğretmen oluyordu. Hürriyet yanlısı fikirlerine rağmen ahlakı ve dürüstlüğü ile paşanın güvenini kazanan Adnan, Süheyla ile evlenmeyi düşlerken, bir başka paşanın kızı olan Belkıs Hanım'la tanışınca ikisinin arasında zor bir seçim yapmak zorunda kalmıştı. Bu dizide uzunca bir süre ilgiyle izlendi.

patronlardunyasi.com