Altında fiyat farkı yeniden açıldı, ihracat artış hızı düşüşe geçti

Ocak ayında altında uluslararası piyasa ile kapanan ve hatta 100 dolar kadar eksiye dönen fark ile artışa geçen mücevher ihracatının hızı farkın yeniden açılması ile düşüşe geçti. Artış trendine giren altın talebi, perakendecilerin altına erişiminin sınırlı olması ve devam eden kota uygulamasının farkı yeniden artırdığını belirten sektör temsilcileri, yurtdışından gelenlerin bile yatırımlık altın aldığını dile getirdi. Perakendecilerin İtalya gibi ülkelerden bitmiş takı ithalatına yöneldiğini belirten sektör temsilcileri, sektörün daha fazla küçülmemesi ve ihracattaki kan kaybının durması için altın ithalatında kota uygulamasının kaldırılması talebini yineledi. Sektör temsilcileri “fark olmazsa yılı 15 milyar dolar ihracat ile kapatırız. Olması gereken seviye ise 25-30 milyar dolar” görüşünü dile getirdi.

İHRACAT REEL OLARAK DÜŞÜŞTE

Ocakta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 148 artışla 1 milyar 163 milyon dolara yükselen altın ihracatının iki aylık artış oranı ise yüzde 113,4’e geriledi. İki aylık ihracat da 2 milyar 25 milyon dolar oldu. 10 Mart itibari ile mücevher ihracatındaki artış oranı yüzde 87’ye gerilerken artışın büyük bölümü altın fiyatlarının yükselmesinden kaynaklandı. Geçen yıl ocak şubat döneminde dünya piyasalarında 2 bin 45 dolar seviyelerinde seyreden altının ons fiyatı, bu yıl 2 bin 950 doları gördü. Bu da kaba bir hesapla değer olarak yüzde 87’lik artışı işaret etse de miktar olarak bu oranın yüzde 29 olduğu anlamına geliyor. Yani 2024’te 1 Ocak ile 10 Mart arasında 17,8 ton mücevherat ihracatı gerçekleştirilmişken bu yıl aynı dönemde bu değer 23 tona çıkmış. 2023 yılında ihraç edilen altın miktarının 16 ton olduğu düşünüldüğünde geçen seneye göre baz etkisi ile artış görünse de daha önceki yıllara göre miktar olarak düşüş var.

Öte yandan 2024’te Türkiye başta İtalya olmak üzere 6 milyar 594 milyon dolarlık bitmiş takı ithal ederken, 5 milyar 793 milyon dolar ihracat yaparak uzun yıllar sonra ilk kez mücevher ihracatında 801 milyon dolar açık verdi.

“BÜYÜKLER İŞLERİNİ GÖRÜYOR KÜÇÜKLER MAĞDUR OLUYOR”

Mücevher İhracatçıları Birliği Başkan Vekili Ayhan Güner ocak ayında sıfırlanan fiyat farkı sayesinde ihracatın artış trendine girdiğini ancak bu artışın önemli bir kısmının altın fiyatlarındaki artıştan kaynakladığına dikkat çekti.

Güner, “Ocakta Türkiye’de altın fiyatları dünya fiyatları ile aynı idi. Fakat şubatta fark yeniden açıldı. Dünya fiyatları ile kg’da 2 bin dolar fark oluştu. Dünya fiyatları ile aynı olduğu sürece mücevher ihracatının önü açıktır. Ancak fark olduğunda müşteriye anlatamıyoruz. Maliye Bakanı’na da söyledim. Altına ulaşmada kota zorluğunun yanı sıra prosedür de çok fazla. Normal ihracatçı önceden aracı kurumlardan alıyordu. Şimdi ufak ihracatçılar ve bin 500’e yakın üretici bu altına ulaşamıyor. Bunlar 2-3-5 kg alacaklar ama bu prosedürden anlamıyorlar. Böyle bir sermayeleri de yok. Büyük şirketler alıyor, işlerini görüyorlar ama ufak üreticilerin hepsi mağdur” ifadeleri kulandı.

2023 yılının Ağustos ayında uygulamaya başlanan ve geçtiğimiz ay 2 ton daha artırılan altın ithalatı kotası aylık 14 tona seviyesinde bulunuyor.

YATIRIMLIK ALTIN TARAFI HAREKETLİ

Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, altının kg’ında uluslararası piyasa ile fiyat farkının haftanın ilk işlem gününde bin 300 dolar seviyesinde gerçekleştiğini söyledi. İşlem hacmi olarak bakıldığında her ne kadar durağan olsa da alışların bir miktar hareketli olduğunu dile getiren Yıldırımtürk, “Bayrama yaklaştıkça biraz daha hareketlenecek gibi görünüyor. Emekliye verilecek bayram ikramiyesi, ramazanda bağışların artması ile piyasa hareketlenecektir. Öte yandan kurda artışa çok müsaade edilmeyeceğine yönelik açıklamalar da talebin altına yönelmesine yol açacaktır. Tüm bu gelişmeler altında uluslararası piyasa ile farkın açılmasına yol açacaktır” diye konuştu.

Ocak ayında farkın kapanmasının nedenlerinden birinin bir önceki ay gerçekleştirilen 14 tonluk ithalat olduğunun altını çizen Yıldırımtürk, şöyle devam etti:

“Ocakta ise bu rakam 9 tona geriledi. Bu nedenlerle fark eksi 100 dolara kadar indi. Sonra 300 dolara çıktı, geçen hafta 2 bin 700’e çıktı. Şimdi ise bin 300 seviyelerinde. Alım tarafı öncelikli şu an yatırım için.”

Geçen sene İtalya’dan mamul ithal edilerek gramında 2 dolar kar elde ediyorlardı. Kota bu şekilde delinmişti. Fakat takı ithalatı artınca bu kez ihracatın önüne geçmeye başladı ve 800 milyon dolar açık verildi. Enflasyon açıklandığında beklenenden yüksek gelirse vatandaş ona inanmadığı için altın alıyor.

YASTIK ALTI ALTIN ALIŞKANLIĞI, YABANCILARA DA BULAŞTI

Türkiye’ye özgü yastık altı altın talebinin yabancılarda da geliştiğini anlatan Mehmet Ali Yıldırımtürk, “Gurbetçi ya da yabancı Avrupalılar da bizdeki gibi fi ziki altın alıyorlar. Gram altın alıyorlar. Gurbetçi Türklerin kimisi Reşat, kimisi Cumhuriyet altını alıyor. Buradan sipariş ediyorlar ya da gelince buradan alıyorlar. ABD vatandaşlarının da altın aldığını duyuyorum. Enflasyona karşısında paralarının değerini korumak için yapıyorlar. Burada uluslararası piyasa ile fark olsa da oradaki şehirlerde bizim kuyumcular var, çeyrek satıyorlar ancak Euro cinsinde daha pahalıya geliyor” ifadelerini kullandı.

KÜÇÜK ÜRETİCİLER İTHAL ALTININ YÜZDE 10’UNA BİLE ULAŞAMIYOR

Ekonomim'den Yener Karadeniz'in haberine göre, Ocak ayında sıfırlanan altındaki fiyat farkı, ithalat verilerine de yansıdı. Borsa İstanbul verilerine göre ocakta altın ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16 düşüşle 9,65 ton olarak gerçekleşti. Ayhan Güner, altın ithalatındaki düşüşün önemli nedenlerinden birinin uluslararası piyasa ile düşen fiyat farkı olduğunu belirtti ve ekledi, “Ancak küçük üreticiler ithal edilen altının yüzde 10’undan bile azına ulaşabiliyor. Bütün mesele kotanın adil bir şekilde dağıtılmaması da değil. Kota diye bir şey olmaması lazım. Sektör küçüldü. Üretim yerlerinde küçülme yüzde 30’u aştı. Çalışanlar yüzde 50 kapasite ile çalışıyor. Biz hammaddemizi dünya fiyatları ile almak istiyoruz. Bu olursa işimize bakarız ve ihracat da 15 milyar dolara ulaşır.” Kuyumcukent’teki yabancı şirketlerin gittiğini, benzer yatırımların da durduğunu vurgulayan Güner, “Biz kota ile İtalya’yı ayağa kaldırdık. İtalya’dan bitmiş takı ithalatı patladı. Biz kendimiz İtalya’dan alıyoruz, başkası neden bizden alsın ki? Dünyanın en büyük üretim gücüne yazık ettik, durup dururken pazar açtık. Bıraksalar bizi her ay 1,3-1,4 milyar dolar ihracat yapacağız ve yıllıkta 15 milyar dolara ulaşacağız. Bizim normalde 25-30 yapmamız lazım” ifadelerini kullandı.

 

patronlardunyasi.com