Yabancılara avantaj kalktı! Türk bayrağını gururla dalgalandır

Ayşegül Küçükkurt'un haberi

DENİZCİLERİN yıllardır bekledikleri rüzgar sonunda esti. Türkiye’deki uygulamaların dezavantajları nedeniyle teknelerine yabancı bayrak çekmeyi tercih eden tekne sahipleri yıllardır bekledikleri haberi sonunda duydular. Sektörün ve yat kullanıcılarının şikayetleri dikkate alınarak yeni bir vergi ve ithalat düzenlemesinin hayata geçirilmesiyle, Türk denizciler artık kendi sularında daha rahat bir nefes aldı.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hayata geçirilen ve 27 Ocak tarihinde yürürlüğe giren “Yurtdışında Bulunan veya Yabancı Bayrak Çeken Teknelerin Türk Bayrağına Geçişine İlişkin Tebliğ” ile Türk denizciler kendi ülkelerinin bayrağını teknelerinde rahatça dalgalandırmaya başladı. Kararnameden sonra soluğu acentelerde alan tekne ve yat sahipleri yeni uygulamadan oldukça memnun. Yeni uygulama üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizde yat ve tekne turizminin canlandırılması ve geliştirilmesi açısından büyük önem taşıyor.

Şok! Türk bayrağı taşımayan dışarıda 'yat'acak...

Peki, bu kararname ne gibi avantajlar sağlıyor? Öncelikle ikinci el teknelere Türk bayrağına geçiş imkanı tanındı. Tebliğ ile bugüne kadar yüzde 30 olan ithalat vergisi, yüzde 1’e düşürüldü. Yabancı bayraklı teknelere uygulanan marina bağlama zorunluluğu kalktı ve yasaklı bölgeler dışında istenilen yere demir atabilme imkanı tanındı. Türk bayrağına geçiş esnasında bir defaya mahsus liman harcı ödendikten sonra, tekneler senelik yapılacak vize işlemlerinde harç ve vergi gibi ödemelerden muaf tutuldu.

Yabancı bayraklı teknelerde uygulanan beş yılda bir yurtdışı giriş-çıkış yapma zorunluluğu kalktı. Teknedeki asgari donanım teçhizatı ve denizci ehliyeti ile beraber bağlama kütüğü ruhsatnamesi yeterli sayıldı. En önemli noktalardan biri olarak, ülkemizde çoğunluğu oluşturan ABD bayraklı tekneler yıllık olarak ödedikleri vergilerden muaf tutuldu. Türk bayrağına geçecek olan teknelere uygulanan harçlar oldukça makul seviyelere çekildi. 

Türk bayrağı takan yata vergi, harç yok

“ÇOK ÖNEMLİ BİR ADIM” 

Sektörel gelişmelerin yanı sıra Türk tekne sahiplerine yönelik alınan kararlarla birlikte Türkiye’nin önümüzdeki dönemde dünya yat turizminin gözdesi olması bekleniyor. “Güçlü bir ülke olmanın en önemli şartlarından biri ‘deniz gücü’ne sahip olmasıdır” diyen İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Faruk Okuyucu, yapılan bu düzenleme ile Türkiye ve sektör adına önemli bir adım atıldığının altını çiziyor. “Amatör denizcilik, halkın denizciliğidir” diyen Okuyucu, denizin gücünün amatör denizcilikle başlayıp ticari ve askeri güç ile devam eden bir bütün olduğunu vurguluyor. Yapılan bu düzenlemelere ilişkin olarak ise “Çok önemli” değerlendirmesini yapıyor. 

“MEVZUAT ÇALIŞMASI YAPILIYOR”

Yabancı bayraklı gemilerin Türk bayrağına geçmeleri avantajlı. Nedeni ise, yabancı bayraklı teknelerin Türk sularında dolaşımında her yıl transitlog belgesi almak gibi bir takım kısıtlamalarının olması. Deniz Ticaret Odası (DTO) üyesi Okuyucu yeni dönemde hayata geçirilecek uygulamalarla ilgili olarak şunları söylüyor: 
“Ulaştırma ve Denizcilik Bakanı Sayın Ahmet Arslan ve Müsteşar Sayın Suat Hayri Aka’nın defalarca belirttikleri gibi bundan sonra Türkiye’de ikamet eden Türk sahipli ikinci el yabancı bayraklı tekneler, karasularımızda dolaşamayacak.

“6 bine yakın teknenin Türk bayrağına geçmesini bekliyoruz”

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme, Kültür ve Turizm, Gümrük ve Ticaret Bakanlıkları ortaklaşa çalışarak bu konuda mevzuat çalışması yapıyorlar. Ülkemize konuk olarak gelecek gerçek yabancı uyruklu ve yabancı bayraklı yatçıların kalışlarında hiçbir engel yok. Tekneler beş yıla (+5) kadar, kişiler ise birer yıl geçici ikamet alarak kalabilecek.” 

“TÜRKİYE’NİN BİLİNİRLİĞİNİ ARTIRACAK”

Türkiye’de yabancı bayrakla bulunan ve sahiplerinin Türk vatandaşı olduğu 6 bin adet teknenin bulunduğunu dile getiren 9Ekim Group Genel Müdürü Tahir Erbil ise, “İlgili teknelerde Türk bayrağının bulunması nedeniyle yurtdışına seyir eden tekneler Türkiye’nin bilinirliğini ve tanınmışlığını artıracaktır. Ayrıca daha önceden yabancı bayrak takan mevcut teknelerin yüzde 100 yasal olarak millileşmesi, uluslararası arenada Türk teknelerin varlığına ayrıca bir saygınlık kazandıracaktır” diyerek bu uygulamanın Türkiye’ye faydalarını sıralıyor. 

Tebliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte çok sayıda tekne sahibi Türk bayrağına geçmek için işlemlere başladı. Özellikle bakanlığın son başvuru tarihin açıklamaması nedeniyle nisan ayından sonra bu talepler oldukça artacağa benziyor. Erbil, başvurular konusunda tekne sahiplerinin daha hızlı hareket etmesini tavsiye ediyor. 

“KAYITLARI SİLDİRMEYİ UNUTMAYIN”

Bağlama kütüğü ruhsatnamesi beş yıl boyunca geçerli oluyor. Bu sürenin ardından belgenin yenilenmesi ve vize yapılması gerekiyor. İlgili kurumlara sunulacak evraklardaki tekne sahipliğinin ise 27 Ocak 2017 tarihinden önce olması şartı var.

Güney Yatçılık Sahibi Vatan Daban, “Bu kanundan yararlanarak bağlama kütüğü ruhsatnamesi için ödenecek ücretler, tekne boyuna göre alınan liman harçları 101.70 TL‘den başlayıp 6.511.60 TL’ye kadar çıkıyor” diyor. Söz konusu ödemelerin yanı sıra ABD veya diğer ülkelerdeki tekne kayıtlarının sildirilmesinin zorunlu olduğuna dikkat çeken Daban, bu işlemin unutulmaması gerektiğini, gerekirse bir müşavirden danışmanlık alınması gerektiği uyarısını yapıyor.  

“BAŞVURU İÇİN ELİNİZİ ÇABUK TUTUN”

Tebliğin yayınlanmasının ardından yoğun talep gören acenteler, yüzlerce başvuru almaya devam ediyor. Bu başvurularda aracı olan firmalara büyük iş düşüyor. Bu acentelerden Blues Yachting firma ortağı ve ayrıca CEO’su Bülent Fidan, “Tekne özelliklerine göre masrafları bildirip, gereken noter vekâletname ve diğer belgelerle dosyaları oluşturuyoruz. Bugüne kadar 23 ruhsatı liman başkanlıklarından teslim aldık” diyerek başvurularda Ulaştırma, Haberleşme ve Denizcilik Bakanlığı’na bağlı liman başkanlıklarının hızlı ve özverili şekilde yardımcı olduğunu söylüyor.

Bülent TÜFENKCİ / Gümrük ve Ticaret Bakanı
“Yatçılık en önemli turizm kolu” 

Yat turizmi gerek hitap ettiği kitle, gerekse ülkemize sağladığı katma değer bakımından oldukça özel önem arz eden bir turizm kolu. Bunun yanında, yatçılık sektörü de yat marinaları ile sektörün diğer paydaş kurumları bakımından sürekli gelişme göstererek hem sağladığı döviz girdisi hem de yaratılan istihdam bakımından önemli.

Yat turizminde söz sahibi olmak, ülkemizi cazibe merkezi yapmak için Türk bayraklı yat sayısının artması gerektiğini değerlendiriyoruz. Düzenleme sayesinde, yurtdışında bulunan veya yabancı bayrak çekilmiş olan gerçek ve tüzel kişilere ait yat, kotra, tekne, yolcu ve gezinti gemilerinin Türkiye’ye kati ithali ile kayıt tesciline ilişkin işlemler, bağlama kütüğü ruhsatnamelerinden alınacak harçlar hariç olmak üzere gümrük vergisi dahil her türlü vergi, resim, harç, fon ve paylardan müstesna tutulurken, ÖTV yüzde 0 olarak belirlendi.

Özetle, yeni düzenlemeyle yatlar hem birçok ödemeden muaf tutulmakta hem de bürokrasi azaltılmakta. Yatçılar yatlarının ithalatı için liman başkanlığınca yapılan kayıt veya tescilin gümrük idaresine bildirimini müteakip 60 gün içinde ilgili gümrük idaresine geldiğinde yalnızca yüzde 1 oranında KDV ödemesi yaparak işlemlerini hızlı, kolay ve ücretsiz olarak gerçekleştirebiliyor. Böylece, yabancı bayrak taşıyan yatların Türk bayrağına geçmeleri teşvik edilmekte, bir yandan da yat ve kotra satın alımlarında vergi açısından önemli avantajlar getirilerek turizmimize katkı sağlanmakta.

Harç ücretleri

Her tekne boyu ve sigorta bedeli gibi farklı değerler nedeniyle farklı harçlar ödüyor. Bu rakamlar şöyle: 
- 5–8.99 metre arası    406.70 TL
- 9–11.99 metre arası    813.70 TL
- 12–19.99 metre arası    1.627.65 TL
- 20–29.99 metre arası    3.255.60 TL
- 30 metre üzeri        6.511.60 TL 

Kayıt sildirme danışmanlığı ücretleri

Yurtdışı bayrak terkin (silinme) ülkesine göre farklılık taşıyor. Gümrük müşavirlerinin bağlı bulundukları odalarca belirlenen danışmanlık ücretleri şöyle: 
- 0-200.000 dolara kadar 1.800 TL+KDV
- 200.001-300.000 dolara kadar 2.165 TL+KDV
- 300.001-400.000 dolara kadar 2.535 TL+KDV
- 400.001-500.000 dolara kadar 2.905 TL+KDV
- 500.001-600.000 dolara kadar 3.275 TL+KDV
- 600.001 dolar üzeri kıymet sınırı olmaksızın 3.501 TL+KDV

Gereken belgeler

Yabancı bayraklı yatın özel yat olarak Türk limanına tescili ve ithalatı için gereken belgeler şunlar:

- Yatın Seyir Dosyası (Transitlog ve diğer belgeler)     Aslı
- Yat Tescil Belgesi (Certificate of Registry)     Aslı
- Yat Kaydı Terkin Belgesi (Deletion of Registry)    Aslı
- Transitlog (en son düzenlenen)    Aslı
- Türkiye’ye Giriş Transitlogu    Aslı
- Sigorta Poliçesi (27.01.2017 öncesi ve varsa sonrası)    Aslı
- Yapımcı Sertifikası (Builder Certificate)    Aslı
- CE Belgesi (varsa)    Aslı
- ATR Belgesi (varsa)    Aslı
- Şirket Sahiplik/Ortaklık Belgesi    Aslı
- Şirket Kuruluş Sertifikası    Aslı
- Şirket mührü ve kaşesi
- Tekne fotoğrafları     (arkadan, iki yandan ismi okunacak şekilde)
- 24 metreden büyük yatlarda tüm tekne planları

Dikkat!.. Kaş yapayım derken…

Deniz hukuku avukatları Gülistan Baltacı Hatay ile Burçak Sercan Sarıkaya yeni düzenlemeyle ilgili çok önemli bir noktaya dikkat çekiyorlar ve uyarıyorlar. Avukatların uyarıları şöyle
“Yabancı bayraklı yatların Türkiye’de kışlama sürelerinin yeniden düzenleneceği ve bu sürelerin azaltılacağı gündemde. Ancak bu sürelerin azaltılması pek de beklendiği gibi sonuç vermeyebilir. Kışlama sürelerinin 90–120 güne, yani üç ay-dört aya düşürülmesi halinde yabancı bayraklı yat sahibi, örneğin haziran ayında Türk karasularına girecek ve eylül ayının sonunda Türk karasularını terk edecektir. Bu durumda yaz sezonunu Türk bayrağına geçmeden, kendisine tanınan süreden yararlanarak Türkiye’de geçirme hakkına sahip olacaktır. Ancak bu durumda yabancı bayraklı yatlar, yılın geriye kalan 8–9 ayında Bulgaristan, Yunanistan veya Hırvatistan gibi komşu ülkelerin marinalarına gidecektir. Kısaca, sahipleri Türk vatandaşı olan fakat yabancı bayrak taşıyan yatları Türk Sicili’ne kazandırmak isterken, yılın geri kalanında başka ülkelere giriş yapacak yatların marina, bakım veya onarım gibi birtakım hizmetlerinden doğan ücretlerin bu ülkelerin kasasına girmesine sebep olunabilir.”

Para Dergisi