Şimşek devre dışı: Ekonomiyi çiftlik gibi yönetecekler

Başta kamu bankaları olmak üzere en kritik kurumların, denetimden uzak ve sınırsız yetkilere sahip Türkiye Varlık Fonu'na devredilmesi büyük endişelere neden oldu.

Varlık Fonu'na alınan kamu kurumlarında halk adına yapılan tüm denetimlerin de önü kesilmiş oldu. Başta Sayıştay olmak üzere tüm denetimler kalktı. Bu kurumlarda kamu personel ve kamu ihale mevzuatları işlemeyecek, devlet kurumları adeta çiftlik gibi yönetilebilecek. Şok düzenleme yüzünden kamu kurumlarına yabancı ülke hacizlerinin de gelebileceği uyarısı yapılıyor.

Milyarlarca liralık kamu kaynağı ona emanet!..

Hükümet, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımladığı sürpriz bir kararla, başta Ziraat Bankası, Türkiye Petrolleri A.Ş (TPAO), BOTAŞ olmak üzere nakit varlığı en yüksek kamu kurumlarını Varlık Fonu'na devretti. Bu kararla, ne iş yapacağı dahi henüz yeterince bilinmeyen fonun mali portföyü yüzlerce milyar liraya ulaştı.

SAYIŞTAY İÇERİ BİLE GİREMEZ

Yüzlerce milyar lira değere sahip çok sayıda kamu kurumunun devredildiği fonun denetimi, adeta sadece hükümete hesap verecek şekilde kurgulandı. Fon, Meclis'teki görüşmeleri sırasında CHP ve MHP'nin büyük ısrarlarına rağmen Sayıştay denetiminin dışında tutuldu. Hatta Varlık Fonu ve ona devredilen kamu kurumlarının hesapları TBMM KİT Komisyonu'nda da görüşülemeyecek. Fon, sadece hükümetin belirleyeceği bağımsız denetim şirketleri tarafından denetlenebilecek. Hükümetin çoğunlukta bulunduğu TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Başbakanlık tarafından gönderilen denetim raporları üzerinden yılda bir kez görüşme yapabilecek.

Hem fonun kendisi hem de içerisine kamu bankaları, kamu kurumları ve kamuya ait değerli gayrimenkulleri konularak oluşturulacak yeni fonlar devlet ihale mevzuatı, devlet memurları yasası, taşıt kanunu, kamu konutları kanunu da dahil olmak üzere her türlü denetim ve kamusal uygulamaların dışında tutulacak. Dolayısıyla fon yöneticileri bu fonları oluşturan kurumlarda çalışan personeli dilediği gibi görevden alabilecek, dilediğini üst makamlara atayacak, dilediği kişileri de dilediği maaşla göreve başlatabilecek. Fon yöneticileri en lüks makam araçlarını kullanıp en lüks binalarda görev yapabilecekler.

ŞİMŞEK DEVRE DIŞI

Varlık Fonu'nun yöneticileri Başbakan tarafından atanıyor. Ancak Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek'in fonla bağlarının kesilmesi de eleştiri konusu oldu. CHP İzmir Milletvekili Zekeriya Temizel, “Varlık fonu sistemi, devleti adeta denetimsiz bir şirkete dönüştürüyor. Sistemin iptal edilmesi için Anayasa Mahkemesi'ne başvuru yaptık. Henüz iptal talepleri incelenmedi. Devletin bütün varlıklarının sınırsız bir şekilde fona devredilmesi, anayasaya aykırıdır. Sınırları olmayan yetki hiç kimseye verilemez” dedi.
Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş ise “Burada büyük kamu şirketlerinin daha etkin bir şekilde yönetilmesi söz konusudur. Devletin elinde kuvvetli bir kaynak oluşturulması savunulmaktadır. Ekonomik salvolara karşı daha dinamik bir yapıya kavuşması öngörülmektedir” dedi.

Kurtulmuş, Varlık Fonu'nun dışarıdan müdahalelere karşı ‘garanti' mahiyetinde olduğunu dile getirdi.

THY VE HALKBANK DA EKLENDİ

Hükümet çok sayıda devasa büyüklükteki kamu şirketinin yanı sıra, Türk Hava Yolları'nın (THY) ve Halkbank'ın özelleştirme kapsamındaki hisselerini de Türkiye Varlık Fonu'na devretme kararı aldı.  Bakanlar Kurulu'nun pazar günü  aldığı toplu devir kararının ardından, Başbakanlık Özelleştirme İdaresi dün THY'nin yüzde 49.12'lik, Halkbank'ın ise yüzde 51.11'lik hisselerinin özelleştirme kapsam ve programından çıkartılarak  Fon' adevredileceğini açıkladı. Kamuoyunu Aydınlatma Platformu'na (KAP) gönderilen yazıda, devir işleminin gerekli izinlerin alınmasının ardından gerçekleşeceği kaydedildi. Hazine'nin  Türk Telekom'daki  yüzde 6.68 oranındaki hisseleri  de Varlık Fonu'na devredildi.

FONU TEHLİKELİ YAPAN 7 NEDEN

Ekonomist Mahfi Eğilmez, kişisel internet sitesinde  ‘Türkiye Varlık Fonu'nu 7 maddede eleştirdi. 1996–97 yıllarında Başbakan Necmettin Erbakan'ın kurduğu ‘Kamu Kaynak Havuzu'nu hatırlatan Eğilmez, Fon'un gelirleri sıralanmış olduğu halde giderlerinin hangi alanlara yöneleceği konusunda yasada açıklama olmadığına dikkat çekti. Gider denetiminin neye dayanarak yapılacağının belli olmadığına dikkat çeken Eğilmez, “Fondan beklentiler akla Amerikalı ünlü çizgi romancı Al Capp'ın yarattığı ‘siz ne hayal ederseniz o olan' Shmoo'yu getiriyor. Türk tarihi bu tür mali buluşlarla doludur. 3. Selim'in kurduğu İrad-ı Cedid, Tersane ve Zahire gibi hazinelerin çoğalması Osmanlı'nın mali yapısını alt üst etti. Hazine sayısının artmasının Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünde özel bir yeri vardır” değerlendirmesi yaptı.

1- Nasıl denetleneceği belli değil.
2- Doğalgaz, petrol  gibi emtia ve gelir fazlası yok.
3- Bütçe açığının artmasına yol açar.
4- İslami finans uygulamasının artırılması gibi amacı dışında beklentiler sıkıntı.
5- Erbakan'ın dengeyi bozan Kamu Kaynak Havuzu gibi.
6- Shmoo gibi ‘ne hayal ederseniz, o olur'
7- Osmanlı'nın çöküşünde özel bir yeri var.

BORÇLANMANIN YENİ ARACI FON

Kamu şirketlerinin Varlık Fonu'na devredilmesini yorumlayan yazarımız Ege Cansen, yurtdışında ‘Sovereign State Fund' yani bağımsız ülke fonu adı verilen yöntemin Körfez ülkelerinden çıktığını aktararak, “Bu ülkelerin çok parası vardı. Bizim böyle birikmiş bir paramız yok. Bu aslında Devlet Fonu'dur” dedi.

Cansen, normalde bütçe fazlası veren ülkelerin yurtdışında yatırım yapmak için Varlık Fonu kurduğunu ama bizde bu fonun kurulma amacının varlıkları satmak olduğunu belirtti. Hükümetin amacının vergi dışı gelir mekanizması yaratmak olduğunu söyleyen Cansen şöyle devam etti: “Elde çok para yok varlık fonu diye bir kurum yarattılar. Devletin mallarını içine koydular. Amaç bunları satmak. İşin mekaniğinde bir terslik var. Halktan vergi toplanınca halkın harcanabilir geliri daralıyor. Halk devlete, AKP'ye ‘Ne yapacaksan yap, yol yap, hastane yap daha bana gelme' diyor” diye konuştu.

UYANDIĞINIZDA ZİRAAT YABANCIYA GİDEBİLİR

CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, ‘Varlık Fonu' adı altında denetim dışı ‘paralel' bir hazine kurulduğunu ifade ederek, “Başka ülkeler varlık fonlarını sahip oldukları doğal zenginliklerden elde edilen gelir fazlasını değerlendirip gelecek kuşaklara aktarmak için kuruyor. Bizde ise hükümet, atalarımızdan kalan varlıkları rehin verip borç almak ve referanduma kadar ekonomik dalgalanmanın üzerini örtmek için varlık fonu kuruyor.

Bu borçlar ödenemez ise bir gün uyandığımızda, Ziraat Bankası'nın veya BOTAŞ'ın başında yabancılar oturuyor olacak” diye konuştu. Öztrak  kamu varlıklarını, kaynaklarını Varlık Fonu'na devretmenin önünü açan Kanun Hükmünde Kararnameler'in  OHAL'in gereği olmadığını belirterek “Anayasayı ihlal ederek yapılan bu düzenlemeler yok hükmündedir” dedi.

PERİŞANLIK  GÖSTERGESİ

CHP Genel Başkan Yardımcısı Lale Karabıyık, “Hükümetin ekonomideki perişanlığını ilan etmesidir. Dünyada her türlü finansal enstrüman gördük, ama varlıklarını ortaya koyup geleceğini satmaya çalışan bir ekonomi yönetimi için   söylenecek şey yok” dedi. Mehtap Ertürk/Sözcü