Şans oyunlarında talih kime gülecek?
2015’te 2 milyar dolarlık özelleştirme geliri elde edilirken, 2016 yılı hedefi 10.8 milyar TL olarak belirlendi. Şans oyunları lisansı özelleştirmesinin bu yıl tamamlanması planlanıyor…
26.02.2016 15:26
ABONE OL
Hülya Genç Sertkaya'nın haberi
Son 30 yılda 67 milyar dolarlık özelleştirme yapıldı. 2015’te 2 milyar dolarlık özelleştirme geliri elde edilirken, 2016 yılı hedefi 10.8 milyar TL olarak belirlendi. Şans oyunları lisansı özelleştirmesinin bu yıl tamamlanması planlanıyor…
HÜKÜMET, 2016 yılı özelleştirme hedefini 2016 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı’na 10.8 milyar TL olarak koydu. Özelleştirme uygulamalarına makroekonomik politikalar ve uzun vadeli sektörel öncelikler çerçevesinde belirlenmiş bir programa dayalı olarak devam edilmesi planlanıyor. Özelleştirme kapsam ve programında yer alan diğer varlık ve taşınmazların özelleştirme yoluyla ekonomiye kazandırılması çalışmalarının sürdürülmesi öngörülüyor.
Şans oyunlarına ait lisansın 2016 yılında özelleştirilmesi planlanırken, Elektrik Üretim A.Ş.’ye (EÜAŞ) ait elektrik üretim santrallerinin özelleştirme çalışmaları sürdürülüyor. Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.’ye (TDİ) ait Güllük İskelesi’nin Yat Limanı’na dönüştürülmesi kaydıyla işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesi ihalesine 2016 yılının ilk çeyreğinde çıkılması hedeflenirken, TDİ Tekirdağ Limanı ihalesine ise imar planlarına ilişkin askı sürecinin tamamlanmasının ardından bu yıl çıkılması öngörülüyor. Çanakkale-Gökçeada Kuzu Limanları’nda ise imar planı çalışmalarının tamamlanması sonrasında bu yıl içinde ihaleye çıkarılması bekleniyor.
TAŞINMAZLAR GÖZDEN GEÇİRİLECEK
Edinilen bilgiye göre 2016 yılında Türkiye’de özelleştirmeye konu olabilecek kamuya ait taşınmazların ve arsaların tespit edilmesi amacıyla Maliye Bakanlığı, Milli Emlak Genel Müdürlüğü ve Özelleştirme İdaresi koordineli çalışacak. Kamu kurumlarına tahsisli taşınmazlar gözden geçirilerek, özelleştirmeye konu olabilecekler belirlenecek.
Mevcut kamu lojmanlarının şehir dışına taşınıp, özelleştirilmesi ve bunlardan elde edilecek gelirle merkez dışındaki bölgelerde yenilerinin yapılması ve ilave gelir elde edilmesi önceliklendirilecek.
İLANA ÇIKILANLAR
Halihazırda, Ankara, Afyonkarahisar, Nevşehir, Çanakkale, Edirne, Samsun, Adana, Kastamonu, Düzce, Kırıkkale, Bolu, Kocaeli, Osmaniye, Elazığ, Tokat ve Denizli’de çeşitli gayrimenkuller, Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali, Bursa Doğalgaz Santrali, EÜAŞ’a ait Şanlıurfa Hidroelektrik ve Tortum Hidroelektrik ile Adıgüzel ve Kemer Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirilmeleri için ilana çıkıldı.
930 MİLYON DOLAR SÖZLEŞME AŞAMASINDA
Edinilen bilgiye göre daha önce özelleştirme ihaleleri gerçekleştirilmiş olup ve sözleşme imza şamasında bulunan, TDİ-Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ile muhtelif taşınmazların devri halinde, yaklaşık 930 milyon dolar ve onay aşamasında bulunan muhtelif taşınmazların yanı sıra, EÜAŞ’a ait Karacaören1 ve 2 HES ve taşınmazları, Kadıncık 1 ve 2 HES ve taşınmazları, Fethiye ve Manavgat HES ve taşınmazları ile Doğankent, Kürtün ve Torul HES ve taşınmazlarının onay ve devir işlemlerinin tamamlanmasıyla beraber yaklaşık 1.2 milyar dolar gelir elde edilecek.
YILIN İLK GELİRİ TAŞINMAZDAN
2016 yılının ilk özelleştirme uygulamaları gelirleri taşınmaz satışından elde edildi. 11 Ocak tarihine kadar satış ve devir işlemleri yapılan tesis ve varlıklardan 3 milyon 260 bin dolar gelir elde edildi. Söz konusu taşınmazlar arasında Karaman ve Uşak’taki Maliye hazinesine ait varlıklar ile TCDD’nin Amasya’daki taşınmazları, Gayrimenkul A.Ş’ye ait Kars taşınmazı da yer alıyor.
2015’TE 2 MİLYAR DOLAR GELİR
2015 yılında satış ve devir işlemleri yapılan özelleştirme uygulamalarından 1 milyar 996 milyon dolarlık özelleştirme geliri elde edildi. Bu gelirin 1 milyar 937 milyon dolarlık bölümü tesis ve varlık satışı veya devrinden geldi. Geçen yıl Oyak İnşaat’ın yüzde 25 hissesinin blok satışından ise 4.2 milyon dolar özelleştirme geliri elde edildi. Bedelli devir işlemleri toplamı ise 54.8 milyon dolar oldu.
TOPLAM GELİR 67 MİLYAR DOLAR
Türkiye 1986’dan bu yana toplam 66.9 milyar dolarlık özelleştirme gerçekleştirdi. Bunun 4.8 milyar dolarını temettü geliri, 1.6 milyar dolarını diğer kaynaklar oluşturdu. Bugüne kadar tamamı kamuya ait kamu iştiraki olan kuruluşlardaki kamu paylarının özelleştirme kapsamına alınması yoluyla yürütülen program çerçevesinde 204 kuruluşta hisse senedi veya varlık satış-devir işlemi yapıldı.
ÖİB verilerine göre, 1986-Kasım 2015 döneminde özelleştirme uygulamaları çerçevesinde 63.1 milyar dolar tutarında kullanım gerçekleştirildi. Özelleştirme uygulamalarına ilişkin kullanımların yüzde 98’lik bölümü, kapsamdaki kuruluşlara sermaye iştiraki, kredi borçları ve personel ödemeleri, özelleştirme bonoları ve Hazine’ye aktarmaya ilişkin ödenen tutarlardan oluştu.
Bu arada toplam kullanımların yüzde 1’i ise özelleştirmeye bağlı olarak yapılan ve gider-masraf olarak tanımlanabilecek, uygulamalar için yapılan danışmanlık, ihale ilanları ile reklam ve tanıtım giderlerine harcandı.
ELEKTRİK ÜRETİM ÖZELLEŞTİRMELERİ
Gerçekleştirilen özelleştirmeler sonucunda elektrik dağıtım sektöründe özel sektör payı yüzde 100’e ulaşırken, elektrik üretim özelleştirmelerine devam edilmesi planlanıyor. Üretim özelleştirmelerine kurulu gücü küçük olan akarsu santralleriyle başlayan AK Parti iktidarı, 2008’de toplam 141 MW kurulu gücündeki dokuz santralin, 2011’de yaklaşık toplam 100 MW kurulu gücündeki 28 santralin, 2013’te toplam 64 MW kurulu gücündeki 17 santralin, 2014’te de toplam 5.5 MW kurulu gücündeki beş santralin özelleştirme işlemlerini tamamladı. Toplam kurulu gücü 2.9 MW olan beş santralin ise devir çalışmaları sürdürülüyor.
Geçen yıl ÖYK kararı ile termik santral özelleştirmelerinde Hopa Termik Santrali, Bursa Doğalgaz Santrali ve Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali ile Kesikköprü, Derbent, Çamlıgöze, Köklüce, Almus, Yenice, Adıgüzel, Kemer, Karacaören 1-2, Kepez 2, Manavgat, Fethiye, Kadıncık 1-2, Doğankent, Kürtün, Torul, Seyhan 1-2, Yereğir, Kılavuzlu, Menzelet, Tortum, Çamlıca 1 ve Şanlıurfa Hidroelektrik Santralleri ile bu santraller tarafından kullanılan taşınmazlar özelleştirme programına alındı.
SON TEKLİF VERME TARİHİ ERTELENDİ
Bu çerçevede kurulu gücü 180 MW Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali’nin özelleştirme ihalesine 15 Temmuz 2015’te çıkıldı. Geçici teminat tutarının 10 milyon dolar olarak belirtilen ihalede, ön yeterlilik ve son teklif verme tarihi 29 Ocak’tan 15 Mart 2016 günü saat 17.00’ye ertelendi.
Aynı şekilde geçici teminat tutarı 15 milyon dolar olan Bursa Doğalgaz Santrali ihalesinde de ön yeterlilik ve son teklif verme tarihi ise 12 Şubat’tan 21 Mart 2016 günü saat 17.00’ye kadar uzatıldı.
Nihai pazarlık görüşmeleri yapılıp, ihale onay süreci devam eden elektrik üretim santralleri arasında Grup 1’de yer alan Karacaören 1 ve Karacaören Hidrolik Santralleri, Grup 2’de yer alan Manavgat Hidroelektrik Santrali ile Grup 3’te yer alan Fethiye Hidroelektrik Santrali özelleştirmeleri bulunuyor. Nihai pazarlık görüşmesi 16 Kasım 2015’te yapılan Grup 4’te yer alan Kadıncık 1-2 Hidroelektrik Santrali ile nihai pazarlık görüşmesi 18 Aralık 2015’te gerçekleştirilen Grup 5’te yer alan Doğankent, Kürtün ve Torul Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirme ihalesinde ÖYK onay süreci devam ediyor.
Bu arada 18 Aralık 2015’te işletme hakkının verilmesi yöntemi ile Şanlıurfa Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların (Grup 1-Şanlıurfa), Tortum Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların (Grup 2-Tortum), Adıgüzel ve Kemer Hidroelektrik Santralleri ile bu santraller tarafından kullanılan taşınmazların ihalelerine ile ayrı ayrı gruplar halinde çıkıldı. Söz konusu ihalelerde önyeterlilik ve son teklif verme tarihi Grup 1-Şanlıurfa için 18 Şubat 2016; Grup 2-Tortum için 29 Şubat 2016, Grup 3-Adıgüzel ve Kemer için 10 Mart 2016 olarak belirlendi.
LİMAN ÖZELLEŞTİRMELERİ
2016 yılı bütçe gerekçesine göre İzmir Yük ve İzmir Kurvaziyer Limanlarının imar planlarına ilişkin askı sürecinin tamamlanmasının ardından 2016 yılının ikinci çeyreğinde ihaleye çıkılması planlanıyor.
Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.’ye (TDİ) ait Güllük İskelesi’nin Yat Limanı’na dönüştürülmesi kaydıyla işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin ihale hazırlık çalışmaları büyük ölçüde tamamlandı.2016 yılının ilk çeyreğinde ihaleye çıkılması hedefleniyor.
Türkiye Denizcilik İşletmesi Tekirdağ Limanı’nın imar çalışmaları ÖYK’nın onayına sunuldu. İmar planlarına ilişkin askı sürecinin tamamlanmasının ardından 2016 yılında ihaleye çıkılması planlanıyor. Çanakkale-Gökçeada Kuzu Limanlarının imar planı çalışmaları ise devam ediyor. Proje tamamlandığında mevcut Kabatepe Limanı güçlendirilecek, Gökçeada’da deniz turizm faaliyetlerinin geliştirilmesi amacıyla Kuzu Limanı, yat ve yolcu limanı şeklinde yeniden düzenlenecek. İmar planı çalışmalarının tamamlanması sonrasında 2016 yılında ihaleye çıkılması öngörülüyor.
TDİ Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ihalesinde ise sözleşme imzalanması aşamasında bulunuluyor.
HALKBANK VE TÜRK TELEKOM
Kayseri Şeker Fabrikası’ndaki kamu hisseleri ile Türkşeker A.Ş.’nin özelleştirme işlemlerinin tamamlanmasına ilişkin süre 15 Aralık 2014 tarihli ÖYK kararı ile iki yıl uzatılırken, mevcut stratejinin yeniden değerlendirilmesi de dahil olmak üzere, Türkşeker A.Ş.’ye şeker fabrikaları ile diğer varlıklarının özelleştirilmesinin yanı sıra, atıl arsa ve arazilerinin de özelleştirilmesiyle ilgili çalışmalar sürüyor. Türk Telekom’da Hazine’nin yüzde 31.68 oranında bulunan hissesinin nasıl tasarruf edileceğine dair henüz bir Bakanlar Kurulu kararı bulunmuyor. Özelleştirme kapsam ve programında yer alan TP Petrol Dağıtım A.Ş., Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü’nün Hazine’ye ait yüzde 100 oranındaki hissesi ile Hidrojen Peroksit Sanayi ve Ticaret A.Ş.’de bulunan yüzde 28.2 oranındaki ÖİB’ye ait iştirak hissesinin özelleştirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülüyor.
Ayrıca 19 Ocak 2015 tarihinde çıkılan ve son teklif verme tarihi 15 Eylül olarak belirlenen Halkbank’ın Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş. sermayesinde bulunan yüzde 100 oranındaki hissesinden yüzde 90’lık kısmının blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi ihalesiyle ilgili açıklanan yeni bir takvim bulunmuyor.
Sümer Holding’in kendi varlıklarından kalanlar ile birleştirilen şirketlerden gelen atıl taşınmazlar ve diğer varlıkların özelleştirme işlemleri devam ediyor. Hatırlanacağı üzere ÖYK kararı ile Sümer Holding’in özelleştirme süresi 31 Aralık 2015’ten 31 Aralık 2020’ye uzatılmıştı.
ÖYK kararı ile özelleştirme işlemleri 2016 yılı sonuna kadar uzatılan Doğusan A.Ş.’ye ait Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na ait hisselerinin özelleştirmesine ilişkin değerlendirme ve çalışmalar da devam ediyor.
ŞANS OYUNLARI LİSANSI İHALESİ
Şans oyunlarına ait lisansın özelleştirilmesi amacıyla 2016 yılında yeniden ilana çıkılması için çalışmalar sürüyor. Mevcut şartname gözden geçiriliyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal geçtiğimiz hafta yaptığı bir açıklamada, Milli Piyango ile ilgili özelleştirmeyi 2016 yılında yapmayı düşündüklerini söyledi. Milli Piyango ile ilgili özelleştirme konusunda kararlı olduklarını belirten Ağbal, yeni ihale için yatırımcılarla görüşüldüğünü ve şartnameyi hızlı bir şekilde gözden geçirdiklerini vurguladı. Yeni ihale hazırlıklarının son sürat devam ettiğini dile getiren Ağbal, görevlendirilen danışman firmanın çalışmalarını bitirmek üzere olduğunu ifade etti.
Hatırlanacağı üzere şans oyunlarının lisans verilmesi suretiyle özelleştirilmesine ilişkin olarak ilk ihale 7 Mayıs 2009 tarihinde yapılmış ancak, teklif sahiplerinin açık artırmada fiyatlarını yükseltmemeleri sonucunda ihale iptal edilmişti.
Bu tarihten sonra, şans oyunları lisansının verilerek özelleştirilmesinin yanı sıra, MPİ’nin kısa vadede şans oyunlarının işletimine yönelik olarak ihtiyaç duyabileceği teknolojik altyapının karşılanması amacıyla, şans oyunlarının düzenlenmesi ve bu kapsamdaki iş ve hizmetlerin tüzel kişilere yaptırılabilmesine de imkan tanıyan yasal düzenleme, 23 Temmuz 2010 tarihinde yürürlüğe girmişti. Şans oyunlarının lisans verilerek özelleştirilmesi için gerekli çalışmalara 2012 yılının son çeyreğinde yeniden başlanırken, 26 Kasım 2013’te ilana çıkılmıştı. Ön yeterlik kriterlerini sağlayan ve ihaleye teklif veren üç teklif sahibinin katılımı ile nihai görüşme 15 Temmuz 2014’te gerçekleştirildi.
İhalede 2 milyar 755 milyon dolarla en yüksek teklifi Net Şans-Hitay Ortak Girişim Grubu vermişti. Lisans sözleşmesini imzalamak için 15 Nisan’a kadar süre verilen grubun, yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonrasında, teminatları gelir kaydedilmişti. Ardından ihalede 2 milyar 750 milyon dolar ile ikinci en yüksek teklifi veren ERG-Ahlatçı Ortak Girişim Grubu’na lisans sözleşmesinin imzalanması için 10 Aralık 2015’e kadar süre tanınmıştı. Bu grubun da yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle teminatları gelir kaydedilerek ihale iptal edilmişti.
İhale ilanında olan projeler
Kuruluş-tesis İlan tarihi Son teklif verme tarihi
Muhtelif taşınmazlar
Adana, Osmaniye 29.12.2015 01.03.2016
Elazığ, Denizli 29.12.2015 08.03.2016
Düzce, Kastamonu, Kocaeli, Kırıkkale ve Bolu 29.12.2015 15.03.2016
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’ye ait taşınmazlar (Tokat) 19.12.2015 04.02.2016
Elektrik Üretim A.Ş.’ye ait santraller
Şanlıurfa 18.12.2015 18.02.2016
Tortum 18.12.2015 29.02.2016
Adıgüzel ve Kemer 18.12.2015 10.03.2016
Bursa Doğalgaz Santrali 15.07.2015 21.03.2016
Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali 15.07.2015 15.03.2016
Özelleştirme portföyündeki kuruluşlar
Programdaki kuruluşlar Kamu payı
Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. (1) 100,00
Sümer Holding A.Ş.(1) 100,00
T. Denizcilik İşletmeleri(1) 100,00
T. Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ)(1) 100,00
Gayrimenkul A.Ş. (TTA)(1) 100,00
Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. (TEMSAN) 100,00
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (1) 100,00
TP Petrol Dağıtım A.Ş. 100,00
KBİ-Karadeniz Bakır İşletmeleri A.Ş. (1)* 99,99
T. Halk Bankası A.Ş. (1) 51,10
Doğusan Boru Sanayi ve Ticaret A.Ş. 56,09
THY Türk Hava Yolları A.Ş. (1) 49,12
Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. 49,00
Taksim Otelcilik A.Ş. 31,43
Hidrojen Peroksit Sanayi ve Ticaret A.Ş. 28,20
Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. 10,00
Compagnie Financiere Ottomane S.A. 3,81
Milli Reasürans T.A.Ş. 3,37
MİTAŞ Enerji ve Madeni İnşaat İşleri Türk A.Ş. 0,0663
Sönmez Neşriyat ve Matbaacılık A.Ş. 0,003
T. İş Bankası A.Ş. (1) 0,00230
* Tasfiye aşamasında.
(1) Bu kuruluşlarda hisse senedi veya tesis ve varlık satışı biçiminde kısmen özelleştirme işlemi gerçekleştirildi.
Özelleştirme işlemleri ÖİB tarafından yapılanlar (portföy)
Türk Telekom
Milli Piyango İdaresi (Şans Oyunları) Özelleştirmesi
Otoyollar - köprüler
Edirne-İstanbul-Ankara Otoyolu
İzmir-Aydın Otoyolu
Pozantı-Tarsus-Mersin Otoyolu
Boğaziçi Köprüsü
Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolu
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü
Toprakkale-İskenderun Otoyolu
Gaziantep-Şanlıurfa Otoyolu
İzmir-Çeşme Otoyolu
İzmir ve Ankara Çevre Otoyolu
Diğer tesis ve varlıklar
EÜAŞ’a ait Hidroelektrik Santralleri (26) adet
TCDD-İzmir Limanı
EÜAŞ’a ait Bursa Doğalgaz Santrali
Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanları (Yat Limanı)
EÜAŞ’a ait Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali
2015’te satış/devir işlemi tamamlanan kuruluşlar
Sözleşme tarihi Satış/devir bedeli ($)
Blok Satış
Oyak İnşaat (%25) 11.09.2015 4.216.828
Blok satış toplamı 4.216.828
Tesis ve varlık satış veya devri toplamı 1.937.013.459
Afyon Çimento (%0,000002 Hisse) 19.06.2015 292
Söke Çimento (%0,000000002 Hisse) 19.06.2015 0,1
USAŞ (%0,000001 Hisse) 19.06.2015 0,2
BIST’te satış toplamı 293
Bedelli devir İşlemleri toplamı 54.811.676
Genel toplam 1.996.042.256
Yıllar itibarıyla gerçekleştirilen özelleştirme gelirleri (milyon dolar)
Yıllar Tutar
1886-2003 8.240
2004 1.283
2005 8.222
2006 8.096
2007 4.259
2008 6.259
2009 2.275
2010 3.082
2011 1.358
2012 3.021
2013 12.486
2014 6.341
2015 1.996
2016* 3
Toplam 66.921
* 2016 yılı 11 Ocak itibarıyla
Yöntemler itibarıyla özelleştirme işlemleri
Yüzde
Tesis ve varlık satışı 49
Blok satış 33
Halka arz 14
BIST’te satış 2
Bedelli devir 2
Para dergisi
Son 30 yılda 67 milyar dolarlık özelleştirme yapıldı. 2015’te 2 milyar dolarlık özelleştirme geliri elde edilirken, 2016 yılı hedefi 10.8 milyar TL olarak belirlendi. Şans oyunları lisansı özelleştirmesinin bu yıl tamamlanması planlanıyor…
HÜKÜMET, 2016 yılı özelleştirme hedefini 2016 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı’na 10.8 milyar TL olarak koydu. Özelleştirme uygulamalarına makroekonomik politikalar ve uzun vadeli sektörel öncelikler çerçevesinde belirlenmiş bir programa dayalı olarak devam edilmesi planlanıyor. Özelleştirme kapsam ve programında yer alan diğer varlık ve taşınmazların özelleştirme yoluyla ekonomiye kazandırılması çalışmalarının sürdürülmesi öngörülüyor.
Şans oyunlarına ait lisansın 2016 yılında özelleştirilmesi planlanırken, Elektrik Üretim A.Ş.’ye (EÜAŞ) ait elektrik üretim santrallerinin özelleştirme çalışmaları sürdürülüyor. Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.’ye (TDİ) ait Güllük İskelesi’nin Yat Limanı’na dönüştürülmesi kaydıyla işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesi ihalesine 2016 yılının ilk çeyreğinde çıkılması hedeflenirken, TDİ Tekirdağ Limanı ihalesine ise imar planlarına ilişkin askı sürecinin tamamlanmasının ardından bu yıl çıkılması öngörülüyor. Çanakkale-Gökçeada Kuzu Limanları’nda ise imar planı çalışmalarının tamamlanması sonrasında bu yıl içinde ihaleye çıkarılması bekleniyor.
TAŞINMAZLAR GÖZDEN GEÇİRİLECEK
Edinilen bilgiye göre 2016 yılında Türkiye’de özelleştirmeye konu olabilecek kamuya ait taşınmazların ve arsaların tespit edilmesi amacıyla Maliye Bakanlığı, Milli Emlak Genel Müdürlüğü ve Özelleştirme İdaresi koordineli çalışacak. Kamu kurumlarına tahsisli taşınmazlar gözden geçirilerek, özelleştirmeye konu olabilecekler belirlenecek.
Mevcut kamu lojmanlarının şehir dışına taşınıp, özelleştirilmesi ve bunlardan elde edilecek gelirle merkez dışındaki bölgelerde yenilerinin yapılması ve ilave gelir elde edilmesi önceliklendirilecek.
İLANA ÇIKILANLAR
Halihazırda, Ankara, Afyonkarahisar, Nevşehir, Çanakkale, Edirne, Samsun, Adana, Kastamonu, Düzce, Kırıkkale, Bolu, Kocaeli, Osmaniye, Elazığ, Tokat ve Denizli’de çeşitli gayrimenkuller, Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali, Bursa Doğalgaz Santrali, EÜAŞ’a ait Şanlıurfa Hidroelektrik ve Tortum Hidroelektrik ile Adıgüzel ve Kemer Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirilmeleri için ilana çıkıldı.
930 MİLYON DOLAR SÖZLEŞME AŞAMASINDA
Edinilen bilgiye göre daha önce özelleştirme ihaleleri gerçekleştirilmiş olup ve sözleşme imza şamasında bulunan, TDİ-Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ile muhtelif taşınmazların devri halinde, yaklaşık 930 milyon dolar ve onay aşamasında bulunan muhtelif taşınmazların yanı sıra, EÜAŞ’a ait Karacaören1 ve 2 HES ve taşınmazları, Kadıncık 1 ve 2 HES ve taşınmazları, Fethiye ve Manavgat HES ve taşınmazları ile Doğankent, Kürtün ve Torul HES ve taşınmazlarının onay ve devir işlemlerinin tamamlanmasıyla beraber yaklaşık 1.2 milyar dolar gelir elde edilecek.
YILIN İLK GELİRİ TAŞINMAZDAN
2016 yılının ilk özelleştirme uygulamaları gelirleri taşınmaz satışından elde edildi. 11 Ocak tarihine kadar satış ve devir işlemleri yapılan tesis ve varlıklardan 3 milyon 260 bin dolar gelir elde edildi. Söz konusu taşınmazlar arasında Karaman ve Uşak’taki Maliye hazinesine ait varlıklar ile TCDD’nin Amasya’daki taşınmazları, Gayrimenkul A.Ş’ye ait Kars taşınmazı da yer alıyor.
2015’TE 2 MİLYAR DOLAR GELİR
2015 yılında satış ve devir işlemleri yapılan özelleştirme uygulamalarından 1 milyar 996 milyon dolarlık özelleştirme geliri elde edildi. Bu gelirin 1 milyar 937 milyon dolarlık bölümü tesis ve varlık satışı veya devrinden geldi. Geçen yıl Oyak İnşaat’ın yüzde 25 hissesinin blok satışından ise 4.2 milyon dolar özelleştirme geliri elde edildi. Bedelli devir işlemleri toplamı ise 54.8 milyon dolar oldu.
TOPLAM GELİR 67 MİLYAR DOLAR
Türkiye 1986’dan bu yana toplam 66.9 milyar dolarlık özelleştirme gerçekleştirdi. Bunun 4.8 milyar dolarını temettü geliri, 1.6 milyar dolarını diğer kaynaklar oluşturdu. Bugüne kadar tamamı kamuya ait kamu iştiraki olan kuruluşlardaki kamu paylarının özelleştirme kapsamına alınması yoluyla yürütülen program çerçevesinde 204 kuruluşta hisse senedi veya varlık satış-devir işlemi yapıldı.
ÖİB verilerine göre, 1986-Kasım 2015 döneminde özelleştirme uygulamaları çerçevesinde 63.1 milyar dolar tutarında kullanım gerçekleştirildi. Özelleştirme uygulamalarına ilişkin kullanımların yüzde 98’lik bölümü, kapsamdaki kuruluşlara sermaye iştiraki, kredi borçları ve personel ödemeleri, özelleştirme bonoları ve Hazine’ye aktarmaya ilişkin ödenen tutarlardan oluştu.
Bu arada toplam kullanımların yüzde 1’i ise özelleştirmeye bağlı olarak yapılan ve gider-masraf olarak tanımlanabilecek, uygulamalar için yapılan danışmanlık, ihale ilanları ile reklam ve tanıtım giderlerine harcandı.
ELEKTRİK ÜRETİM ÖZELLEŞTİRMELERİ
Gerçekleştirilen özelleştirmeler sonucunda elektrik dağıtım sektöründe özel sektör payı yüzde 100’e ulaşırken, elektrik üretim özelleştirmelerine devam edilmesi planlanıyor. Üretim özelleştirmelerine kurulu gücü küçük olan akarsu santralleriyle başlayan AK Parti iktidarı, 2008’de toplam 141 MW kurulu gücündeki dokuz santralin, 2011’de yaklaşık toplam 100 MW kurulu gücündeki 28 santralin, 2013’te toplam 64 MW kurulu gücündeki 17 santralin, 2014’te de toplam 5.5 MW kurulu gücündeki beş santralin özelleştirme işlemlerini tamamladı. Toplam kurulu gücü 2.9 MW olan beş santralin ise devir çalışmaları sürdürülüyor.
Geçen yıl ÖYK kararı ile termik santral özelleştirmelerinde Hopa Termik Santrali, Bursa Doğalgaz Santrali ve Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali ile Kesikköprü, Derbent, Çamlıgöze, Köklüce, Almus, Yenice, Adıgüzel, Kemer, Karacaören 1-2, Kepez 2, Manavgat, Fethiye, Kadıncık 1-2, Doğankent, Kürtün, Torul, Seyhan 1-2, Yereğir, Kılavuzlu, Menzelet, Tortum, Çamlıca 1 ve Şanlıurfa Hidroelektrik Santralleri ile bu santraller tarafından kullanılan taşınmazlar özelleştirme programına alındı.
SON TEKLİF VERME TARİHİ ERTELENDİ
Bu çerçevede kurulu gücü 180 MW Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali’nin özelleştirme ihalesine 15 Temmuz 2015’te çıkıldı. Geçici teminat tutarının 10 milyon dolar olarak belirtilen ihalede, ön yeterlilik ve son teklif verme tarihi 29 Ocak’tan 15 Mart 2016 günü saat 17.00’ye ertelendi.
Aynı şekilde geçici teminat tutarı 15 milyon dolar olan Bursa Doğalgaz Santrali ihalesinde de ön yeterlilik ve son teklif verme tarihi ise 12 Şubat’tan 21 Mart 2016 günü saat 17.00’ye kadar uzatıldı.
Nihai pazarlık görüşmeleri yapılıp, ihale onay süreci devam eden elektrik üretim santralleri arasında Grup 1’de yer alan Karacaören 1 ve Karacaören Hidrolik Santralleri, Grup 2’de yer alan Manavgat Hidroelektrik Santrali ile Grup 3’te yer alan Fethiye Hidroelektrik Santrali özelleştirmeleri bulunuyor. Nihai pazarlık görüşmesi 16 Kasım 2015’te yapılan Grup 4’te yer alan Kadıncık 1-2 Hidroelektrik Santrali ile nihai pazarlık görüşmesi 18 Aralık 2015’te gerçekleştirilen Grup 5’te yer alan Doğankent, Kürtün ve Torul Hidroelektrik Santrallerinin özelleştirme ihalesinde ÖYK onay süreci devam ediyor.
Bu arada 18 Aralık 2015’te işletme hakkının verilmesi yöntemi ile Şanlıurfa Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların (Grup 1-Şanlıurfa), Tortum Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların (Grup 2-Tortum), Adıgüzel ve Kemer Hidroelektrik Santralleri ile bu santraller tarafından kullanılan taşınmazların ihalelerine ile ayrı ayrı gruplar halinde çıkıldı. Söz konusu ihalelerde önyeterlilik ve son teklif verme tarihi Grup 1-Şanlıurfa için 18 Şubat 2016; Grup 2-Tortum için 29 Şubat 2016, Grup 3-Adıgüzel ve Kemer için 10 Mart 2016 olarak belirlendi.
LİMAN ÖZELLEŞTİRMELERİ
2016 yılı bütçe gerekçesine göre İzmir Yük ve İzmir Kurvaziyer Limanlarının imar planlarına ilişkin askı sürecinin tamamlanmasının ardından 2016 yılının ikinci çeyreğinde ihaleye çıkılması planlanıyor.
Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.’ye (TDİ) ait Güllük İskelesi’nin Yat Limanı’na dönüştürülmesi kaydıyla işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin ihale hazırlık çalışmaları büyük ölçüde tamamlandı.2016 yılının ilk çeyreğinde ihaleye çıkılması hedefleniyor.
Türkiye Denizcilik İşletmesi Tekirdağ Limanı’nın imar çalışmaları ÖYK’nın onayına sunuldu. İmar planlarına ilişkin askı sürecinin tamamlanmasının ardından 2016 yılında ihaleye çıkılması planlanıyor. Çanakkale-Gökçeada Kuzu Limanlarının imar planı çalışmaları ise devam ediyor. Proje tamamlandığında mevcut Kabatepe Limanı güçlendirilecek, Gökçeada’da deniz turizm faaliyetlerinin geliştirilmesi amacıyla Kuzu Limanı, yat ve yolcu limanı şeklinde yeniden düzenlenecek. İmar planı çalışmalarının tamamlanması sonrasında 2016 yılında ihaleye çıkılması öngörülüyor.
TDİ Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ihalesinde ise sözleşme imzalanması aşamasında bulunuluyor.
HALKBANK VE TÜRK TELEKOM
Kayseri Şeker Fabrikası’ndaki kamu hisseleri ile Türkşeker A.Ş.’nin özelleştirme işlemlerinin tamamlanmasına ilişkin süre 15 Aralık 2014 tarihli ÖYK kararı ile iki yıl uzatılırken, mevcut stratejinin yeniden değerlendirilmesi de dahil olmak üzere, Türkşeker A.Ş.’ye şeker fabrikaları ile diğer varlıklarının özelleştirilmesinin yanı sıra, atıl arsa ve arazilerinin de özelleştirilmesiyle ilgili çalışmalar sürüyor. Türk Telekom’da Hazine’nin yüzde 31.68 oranında bulunan hissesinin nasıl tasarruf edileceğine dair henüz bir Bakanlar Kurulu kararı bulunmuyor. Özelleştirme kapsam ve programında yer alan TP Petrol Dağıtım A.Ş., Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü’nün Hazine’ye ait yüzde 100 oranındaki hissesi ile Hidrojen Peroksit Sanayi ve Ticaret A.Ş.’de bulunan yüzde 28.2 oranındaki ÖİB’ye ait iştirak hissesinin özelleştirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülüyor.
Ayrıca 19 Ocak 2015 tarihinde çıkılan ve son teklif verme tarihi 15 Eylül olarak belirlenen Halkbank’ın Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş. sermayesinde bulunan yüzde 100 oranındaki hissesinden yüzde 90’lık kısmının blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi ihalesiyle ilgili açıklanan yeni bir takvim bulunmuyor.
Sümer Holding’in kendi varlıklarından kalanlar ile birleştirilen şirketlerden gelen atıl taşınmazlar ve diğer varlıkların özelleştirme işlemleri devam ediyor. Hatırlanacağı üzere ÖYK kararı ile Sümer Holding’in özelleştirme süresi 31 Aralık 2015’ten 31 Aralık 2020’ye uzatılmıştı.
ÖYK kararı ile özelleştirme işlemleri 2016 yılı sonuna kadar uzatılan Doğusan A.Ş.’ye ait Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na ait hisselerinin özelleştirmesine ilişkin değerlendirme ve çalışmalar da devam ediyor.
ŞANS OYUNLARI LİSANSI İHALESİ
Şans oyunlarına ait lisansın özelleştirilmesi amacıyla 2016 yılında yeniden ilana çıkılması için çalışmalar sürüyor. Mevcut şartname gözden geçiriliyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal geçtiğimiz hafta yaptığı bir açıklamada, Milli Piyango ile ilgili özelleştirmeyi 2016 yılında yapmayı düşündüklerini söyledi. Milli Piyango ile ilgili özelleştirme konusunda kararlı olduklarını belirten Ağbal, yeni ihale için yatırımcılarla görüşüldüğünü ve şartnameyi hızlı bir şekilde gözden geçirdiklerini vurguladı. Yeni ihale hazırlıklarının son sürat devam ettiğini dile getiren Ağbal, görevlendirilen danışman firmanın çalışmalarını bitirmek üzere olduğunu ifade etti.
Hatırlanacağı üzere şans oyunlarının lisans verilmesi suretiyle özelleştirilmesine ilişkin olarak ilk ihale 7 Mayıs 2009 tarihinde yapılmış ancak, teklif sahiplerinin açık artırmada fiyatlarını yükseltmemeleri sonucunda ihale iptal edilmişti.
Bu tarihten sonra, şans oyunları lisansının verilerek özelleştirilmesinin yanı sıra, MPİ’nin kısa vadede şans oyunlarının işletimine yönelik olarak ihtiyaç duyabileceği teknolojik altyapının karşılanması amacıyla, şans oyunlarının düzenlenmesi ve bu kapsamdaki iş ve hizmetlerin tüzel kişilere yaptırılabilmesine de imkan tanıyan yasal düzenleme, 23 Temmuz 2010 tarihinde yürürlüğe girmişti. Şans oyunlarının lisans verilerek özelleştirilmesi için gerekli çalışmalara 2012 yılının son çeyreğinde yeniden başlanırken, 26 Kasım 2013’te ilana çıkılmıştı. Ön yeterlik kriterlerini sağlayan ve ihaleye teklif veren üç teklif sahibinin katılımı ile nihai görüşme 15 Temmuz 2014’te gerçekleştirildi.
İhalede 2 milyar 755 milyon dolarla en yüksek teklifi Net Şans-Hitay Ortak Girişim Grubu vermişti. Lisans sözleşmesini imzalamak için 15 Nisan’a kadar süre verilen grubun, yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonrasında, teminatları gelir kaydedilmişti. Ardından ihalede 2 milyar 750 milyon dolar ile ikinci en yüksek teklifi veren ERG-Ahlatçı Ortak Girişim Grubu’na lisans sözleşmesinin imzalanması için 10 Aralık 2015’e kadar süre tanınmıştı. Bu grubun da yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle teminatları gelir kaydedilerek ihale iptal edilmişti.
İhale ilanında olan projeler
Kuruluş-tesis İlan tarihi Son teklif verme tarihi
Muhtelif taşınmazlar
Adana, Osmaniye 29.12.2015 01.03.2016
Elazığ, Denizli 29.12.2015 08.03.2016
Düzce, Kastamonu, Kocaeli, Kırıkkale ve Bolu 29.12.2015 15.03.2016
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’ye ait taşınmazlar (Tokat) 19.12.2015 04.02.2016
Elektrik Üretim A.Ş.’ye ait santraller
Şanlıurfa 18.12.2015 18.02.2016
Tortum 18.12.2015 29.02.2016
Adıgüzel ve Kemer 18.12.2015 10.03.2016
Bursa Doğalgaz Santrali 15.07.2015 21.03.2016
Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali 15.07.2015 15.03.2016
Özelleştirme portföyündeki kuruluşlar
Programdaki kuruluşlar Kamu payı
Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. (1) 100,00
Sümer Holding A.Ş.(1) 100,00
T. Denizcilik İşletmeleri(1) 100,00
T. Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ)(1) 100,00
Gayrimenkul A.Ş. (TTA)(1) 100,00
Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. (TEMSAN) 100,00
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (1) 100,00
TP Petrol Dağıtım A.Ş. 100,00
KBİ-Karadeniz Bakır İşletmeleri A.Ş. (1)* 99,99
T. Halk Bankası A.Ş. (1) 51,10
Doğusan Boru Sanayi ve Ticaret A.Ş. 56,09
THY Türk Hava Yolları A.Ş. (1) 49,12
Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. 49,00
Taksim Otelcilik A.Ş. 31,43
Hidrojen Peroksit Sanayi ve Ticaret A.Ş. 28,20
Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. 10,00
Compagnie Financiere Ottomane S.A. 3,81
Milli Reasürans T.A.Ş. 3,37
MİTAŞ Enerji ve Madeni İnşaat İşleri Türk A.Ş. 0,0663
Sönmez Neşriyat ve Matbaacılık A.Ş. 0,003
T. İş Bankası A.Ş. (1) 0,00230
* Tasfiye aşamasında.
(1) Bu kuruluşlarda hisse senedi veya tesis ve varlık satışı biçiminde kısmen özelleştirme işlemi gerçekleştirildi.
Özelleştirme işlemleri ÖİB tarafından yapılanlar (portföy)
Türk Telekom
Milli Piyango İdaresi (Şans Oyunları) Özelleştirmesi
Otoyollar - köprüler
Edirne-İstanbul-Ankara Otoyolu
İzmir-Aydın Otoyolu
Pozantı-Tarsus-Mersin Otoyolu
Boğaziçi Köprüsü
Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolu
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü
Toprakkale-İskenderun Otoyolu
Gaziantep-Şanlıurfa Otoyolu
İzmir-Çeşme Otoyolu
İzmir ve Ankara Çevre Otoyolu
Diğer tesis ve varlıklar
EÜAŞ’a ait Hidroelektrik Santralleri (26) adet
TCDD-İzmir Limanı
EÜAŞ’a ait Bursa Doğalgaz Santrali
Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanları (Yat Limanı)
EÜAŞ’a ait Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali
2015’te satış/devir işlemi tamamlanan kuruluşlar
Sözleşme tarihi Satış/devir bedeli ($)
Blok Satış
Oyak İnşaat (%25) 11.09.2015 4.216.828
Blok satış toplamı 4.216.828
Tesis ve varlık satış veya devri toplamı 1.937.013.459
Afyon Çimento (%0,000002 Hisse) 19.06.2015 292
Söke Çimento (%0,000000002 Hisse) 19.06.2015 0,1
USAŞ (%0,000001 Hisse) 19.06.2015 0,2
BIST’te satış toplamı 293
Bedelli devir İşlemleri toplamı 54.811.676
Genel toplam 1.996.042.256
Yıllar itibarıyla gerçekleştirilen özelleştirme gelirleri (milyon dolar)
Yıllar Tutar
1886-2003 8.240
2004 1.283
2005 8.222
2006 8.096
2007 4.259
2008 6.259
2009 2.275
2010 3.082
2011 1.358
2012 3.021
2013 12.486
2014 6.341
2015 1.996
2016* 3
Toplam 66.921
* 2016 yılı 11 Ocak itibarıyla
Yöntemler itibarıyla özelleştirme işlemleri
Yüzde
Tesis ve varlık satışı 49
Blok satış 33
Halka arz 14
BIST’te satış 2
Bedelli devir 2
Para dergisi
