Patronlar 40’ından sonra sosyalist mi oluyor?

Patronlar 40’ından sonra sosyalist mi oluyor?

Önce dünyanın sayılı zenginlerinden Bill Gates kapitalizme kafa tuttu ardından Ali Koç, “Eşitsizliğin ortadan kalkması için, kapitalizm son bulmalı” çıkışını yaptı.

Patronlar 40’ından sonra sosyalist mi oluyor?
16px
24px
22.11.2015 06:39
ABONE OLgoogle
Önce dünyanın sayılı zenginlerinden Bill Gates kapitalizme kafa tuttu ardından Ali Koç, “Eşitsizliğin ortadan kalkması için, kapitalizm son bulmalı” çıkışını yaptı. Bu eleştiriler ışığında ekonomi profesörleri 21’inci yüzyılda kapitalizmi masaya yatırdı.
 
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel 
 

Ne oldu hocam bu büyük kapitalistlere?
 
Bu çıkış beni de şaşırttı. Hatta sosyal medyadan Tweet bile attım, "Sosyalist kulübe hoşgeldiniz" diye. Bu eşitsizlik son dönemde daha çok konuşulmaya başlandı. Ama geniş bir perspektiften bakacak olursak, 1950'li yıllardan 1990'lı yıllara kadar 2'nci Dünya Savaşı sonra kapitalizm, gelişmiş ülkelerdeki refah artışıyla    beraber olgunluğa erişti. Yüksek bir büyüme var, onun getirdiği kaynak artışı sonucu devlet vergileri     daha iyi toplayarak sosyal dağıtım politikaları geliştirdi ve aslında gelir eşitsizliği durumunu da iyileştirdi. Fakat bu gelişme, 1990'lardan itibaren değişmeye başladı.   
 
O zaman ne yapmak lazım? 
 
İş gücünü daha çok vasıflı hale getirmek lazım. Fakat son küresel kriz kapitalist sistemi sarstı. Bu vesileyle de farklı bakılmaya başlandı. Bir kere kötü ve riskli yönetim bankaları batmanın eşiğine getiriyor. Buna sistem krizi diyorlar. Sistem krizi çıkarsa banka sistemi çökerse bütün sistem çökecek, ekonomiler çökecek. Bunu da kimse istemez.  
 
KAPİTALİZMİN ALTERNATİFİNİ HENÜZ KEŞFEDEMEDİK. ÖZELLİKLE GELİR EŞİTSİZLİĞİNİ DÜZENE SOKACAK ÖNLEMLER GEREKLİ.

 
Tam da 21'nci Yüzyıl'da Kapital'in yazarı Piketty'nin konusu..
 
Ne diyor Piketty, "19'uncu yüzyıldan beri kapitalizmin gelir dinamiği 20'inci yüzyılın başında son derece eşitsiz bir duruma dönüştü. Bunda miras çok etkiliydi. Çünkü servet sadece fabrika ve şirket sahibi olmak değil, gayrimenkuller, toprak vs. Öyle servet birikimleri oldu ki, bu giderek çok eşitsiz bir hal aldı. Çünkü sermayenin getirisi ekonomik büyümeden daha yüksekti. Bu giderek servetlerin ve buna bağlı gelirlerin toplumda daha küçük kesimlerin elinde toplanmasına sebep oluyor ve ciddi bir eşitsizlik ortaya çıkıyor. 20'inci yüzyılın başına gelindiğinde başka tarihi büyük olaylar yaşandı. 1’nci Dünya Savaşı çıktı, iki dünya savaşı arasında büyük bunalım yaşandı. Sonra 2’nci Dünya Savaşı geldi. Tarihi verilere dayanarak, aslında bu dönemde sermaye ciddi bir kayba uğradığı için aşırı servet birikimi durdu ve servet eşitsizliği azaldı. 1950'li yıllarda buna bir de yüksek büyüme ve büyümenin sosyal politikalarla daha iyi paylaşılması eklenince kapitalizmin toplumsal dengeleri Marks'ın iddia ettiği gibi tehdit etmediği fikri egemen oldu. Ancak Piketty'nin bahsettiği gibi büyük tarihsel resim 1990’lardan itiberen gözden kaçtı. 
 
Kapitalizmin silahı kendine mi döndü?
 
Yani bir anlamda temel dinamiklerine rücu etti. Çok geniş tarihi bir perspektiften baktığınızda şu sonuç çıkıyor: Aslında 1950'li yılların sonrasında yaşanan dönem bir istisnaymış. Çünkü istisnai olaylar olmuş. Şimdi o dönem kapandı.
 
GATES VE KOÇ GELİR EŞİTSİZLİĞİN VAHİM BİR ŞEKİLDE GELİŞTİĞİNİ SÖYLÜYOR. KARŞI ÖNLEMLERİN NE OLDUĞUNU ONLARA SORMAK LAZIM...
 
Patronlar 'kapitalizm yürüsün ama artık sosyal eşitlik olsun' diyor..
 
O zaman demek ki dağıtımcı- adil politikaları gündeme getirmek lazım. Piketty'nin iki önerisi var, gelir vergileri yeterince artan oranda değil. Bu oranları özellikle çok yüksek gelirlerde ciddi ölçüdte arttırabilirsiniz. Vergi artışının küresel çerçevede yapılması lazım ki bu uluslararası rekabet de engelenebilsin. İkincisi, servet ve miras vergileri de olağanüstü düşük. Özellikle Türkiye'de de.... Yüksek vergi uygulamak lazım. Bu büyük servet sahipleri için şok tabii ki. Mesela Bill Gates çok başarılı muazzam servet sahibi bir isim. Bu serveti hak ettiği de söylenebilir. Ama onun devasa serveti çocuklarına geçeceği zaman bunun adil bir tarafı var mıdır? 
 
Ya Ali Koç eşitsizliği düzeltecek bir şey yapmaya kalkarsa?
 
Ne öneriyor bilmiyorum. Koç Holding ile sınırlı radikal bir gelir eşitliği yapmaya kalkarsa Ali Koç herhalde aile içinde aforoz edilir! Ücretleri büyük ölçüde yükseltmek ya da tüm çalışanlara yüksek miktarda kardan prim dağıtmak eninde sonunda holdingi batırır çünkü rekabet altında çalışıyor. Kaldı ki böyle bir girişim Türkiye’de gelir eşitsizliğinin azaltılmasına ancak tamamen marjinal katkı yapar. Eğer Ali Koç genel bir sistem tartışması açmak istiyorsa, önerisini belirginleştirmesi gerekir. Kaptilizime alternatif mi öneriyor, öyle ise nasıl bir alternatif, yoksa Picketty’nin önerdiği  türden küresel çapta yeni bir vergi düzeni mi öneriyor? Bilmiyorum. Ali Bey bu tartışmayı TÜSİAD’ta başlatabilir.
 
Prof. Dr. Asaf Savaş Akat
‘Ekonomik elitlerin’ sesini çıkarması önemli
 

İki önemli eğilim giderek son dönemlerde iyice belirginlik kazandı. Kapitalizm ya da bugünkü haliyle piyasa ekonomisi. Bir yandan doğal çevrenin hızla tahribine yol açan bir tüketim medeniyetini besliyor ve ondan besleniyor, toplumun artan verimliliğini hakkaniyetli bir şekilde dağıtamıyor ve küçümsenmeyecek toplum kesitlerini giderek sistemin dışına itiyor. Bu ikincisi baştan beri bilinen bir özelliğiydi. En azından sol, Marks, 19'ncu yüzyıldan beri bunu söylüyor savaş sonrası dönemdeki düzelen gelir dağılımının istisnai koşullardan kaynaklandığı anlaşılıyor. İlkinin bilinci daha yeni bir olgu ama o da her geçen gün insanları korkutan düzeye ulaşıyor. Ekonomik elitlerin bile bunu seslendirmeye başlamaları önemli bir gelişmedir.
 
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu
Milyarderler de eşitsizliği gördü...
 

1- Kapitalizm 2007-2008'de girdiği küresel krize çözüm bulamadı. Büyüme yerinde sayıyor, dünya ticareti yavaşlıyor işsizlik sorun olmayı sürdürüyor.
2-Kapitalizmin neden olduğu gelir ve servet adaletsizliği o denli aşikar hale geldi ki, artık bu gerçek dolar milyarderlerinin arasından bile reddedilemiyor.
3- Küresel kapitalizmin herkesin yüzünü güldürecek bir düzen olduğu yalanı inandırıcığını yitiriyor. Kapitalizmin ideolojik hegomonyası geriliyor.
4- Soğuk Savaş dönemindeki gibi sosyalizm benzeri bir rakibinin bulunmaması endişe duymadan kapitalizmi eleştirmek için uygun bir iklim yaratıyor.
5- En son Paris saldırısında gözlendiği gibi kapitalizmin körüklediği kin ve nefret insanlığı ekonomik düzen üzerinde düşünmeye davet ediyor. 
6-Kapitalizmin yol açtığı aşırı üretim ve tüketim, ekolojik dengeleri bozuyor. En zenginlerin "mutena yaşamlarını" bile berbat ediyor. 
7- Kapitalizmin boğaz boğaza rekabet yaratan doğası artık üstte kalanların bile asabını bozuyor.
 
Prof. Dr. Ahmet İnsel
Koç ve Gates’e insani namusları gerçeği söyletti

 
İktisadi büyüme ile çevre koruma birbirne zıt iki olgu. Bu sermaye birikimi düzeni, dünya nüfusunun çok küçük bir kısmını oluşturanların daha zengin ve güçlü olmasıyla sonuçlanıyor. Dünyanın en zengin yüzde 1, belki binde biri içinde yer alan Koç ve Gates’in bu gerçeği açıkça sözle ifade etmeleri, onların insani namuslarını gösterir. Ama sistemin bu şekilde çalışmaya devam etmesine karşı herhangi bir etkisi olmaz. Bu söylenenler geniş toplulukların açık siyasal talepleri haline gelmedikçe, kulağa hoş gelen bir seda olarak kalırlar. Ya da siyasal magazin malzemesi olurlar. Elbette basına bunun malzemesini, ırkçı, milliyetçi söylemlerin ya da kapitalizm güzellemelerinin malzeme olmasına tercih ederim. Ali Koç'un veya Bill Gates'in söylediklerini söyleyen, bu amaçla iktidara aday olan siyasal parti ve girişimler, ne ABD'de, ne Avrupa'da, ve elbette ne de Türkiye'de güçlü bir toplumsal-siyasal destek görmüyor. Esas sorun bu...
 
Prof. Dr. Korkut Boratav
Tüm kötülüklerin anası kapitalizm
 

Kapitalizmin çirkinliğini görmek artık büyük patronlara da da nasip oldu. Şu anda dünya üzerinde gördüğümüz her çirkinliğin    arkasında son tahlilde kapitalizm vardır. Hatta kapitalizmin modern sömürü biçimi olan emperyalizm vardır. Öyle bir hale gelmiştir ki kapitalizmin zararları, artık örtbas etmek mümkün değildir. Süslü püslü terimler ve terminolojiyle imajı düzeltmek artık çok zordur.  Büyük bir krizden geçti dünya, kapitalizm halkın üzerine yıkılarak bu kriz geçiştirdi. Büyük kıyımlar meydana geldi, o kıyımların kökenine giderseniz adım adım rejimleri yıkan kapitalist müdahaleleri görürsünüz bugün. Dünyadaki kaosun nedeni artık kapitalizmdir, büyük patronlar bile artık bunu söylüyorlar.

Burak Kara/Vatan
E-Bülten Aboneliği
İş, Ekonomi ve Cemiyet hayatının özel gündemi Patronlar Dünyası'nda... Günlük E-Bülten'imize abone olun, Patronlar Dünyası ayrıcalıklarını yaşayın.
Patronlar Dünyası ile Bir Adım Önde