Ne ithalatçıya ne de ihracatçıya yaradı

Ne ithalatçıya ne de ihracatçıya yaradı

Yuan’ın değeri dolar karşısında son iki ayda yüzde 3 eridi. Bu hamleyle Çin ihracatını artırmayı planlarken ithalatçı Türk firmaları Çinlilerden indirim almakta zorlanıyor. Devalüasyon, ithalatçıların gümrük vergisi kaynaklı zararlarını telafi etmezken, ihracatçıları da zorluyor...

Ne ithalatçıya ne de ihracatçıya yaradı
16px
24px
22.09.2015 12:56
ABONE OLgoogle
Rahime Baş Uçar'ın haberi

TİCARET devi Çin’deki her gelişme dünya ekonomisini yakından etkiliyor. Çin’in iç piyasasını hareketlendirmek için vergileri düşürmesi, ihracat düşüşü, büyüme oranlarının beklentilerin altında kalması derken, ekonomik aktörler geçen aydan itibaren Çin’deki devalüasyona gözünü çevirdi. Son iki ayda yuan dolar karşısında yüzde 3 civarında değer yitirdi. Ama asıl beklenti, Çin ekonomi yönetiminin yüzde 10 devalüasyonu hedeflediği yönünde.

Para Dergisi olarak biz de Çin’deki devalüasyonun Türkiye-Çin dış ticaretine etkilerini araştırdık. Bilindiği üzere, Türkiye-Çin dış ticaret dengesi açık ara Çin lehine. Çin’in yaptığımız ithalat geçen yıl 28 milyar 918 milyon dolar oldu. Bunun 10’da biri oranında ihracat yapma olanağına sahip olduğumuzu da belirtelim. Çin’e geçen yıl yaptığımız ihracat 2 milyar 861 milyon dolar oldu.

İNDİRİM İSTİYORLAR

Yuan’ın dolar karşısında değer yitirmesi ithalatçılar açısından olumlu görülüyor. İthalatçılar bu dönemde Çinli firmalardan daha rahat indirim talep ediyorlar ama Çinli firmaların indirim taleplerine sıcak baktıklarını söylemek mümkün değil. Bu nedenle birçok ithalatçı, doların Türkiye’deki değer artışı ve Uzakdoğu’dan yapılan ithalata getirilen ek vergiler nedeniyle ithalatta beklemeye geçti. Yılbaşına kadar kurların oturması ve Çinli satıcıların dirençlerinin kırılmasıyla birlikte ithalatın hızlandırılması planlanıyor. 

“İTHALAT İŞTAHI ARTMAZ” 

Türk ekonomi yönetimi cari açığı kapatmak ve ithalatın ateşini kesmek için haziran ayından bu yana birçok sektöre yüzde 50’ye varan oranlarda ek vergi getirdi. Küçük ev aletlerinden ayakkabıya, hırdavattan mobilyaya kadar birçok sektöre getirilen ek vergiler zaten ithalat iştahını iyice azalttı; hatta birçok alanda yerli üretim planları yapılmasına yol açtı. Yüzde 3’lük devalüasyonun Türkiye’de yeniden ithalat iştahını artırması mümkün görünmüyor ancak ithalatçıların kayıplarını biraz da olsa telafi etmesi olası…

Goldmaster markasıyla küçük ev aletleri, LED aydınlatma ürünleri ve zücaciye ürünleri satan Ayyıldız Elektrikli Ev Aletleri Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Bora, Çin’deki devalüasyonla birlikte bu ülkeden aldıkları ürünlerin fiyatlarının yüzde 2-3 gerilediğini söylüyor. Ancak faaliyet gösterdikleri sektördeki ürünlerin Uzakdoğu’dan ithalatına gelen yüzde 30 oranındaki ek vergiler nedeniyle devalüasyonun olumlu etkisini göremediklerini söyleyen Bora, “Yüzde 3 devalüasyon, yüzde 30 ek vergileri telafi edecek durumda değil. Bırakın kur indirimi yapmayı, piyasa yılbaşında yüzde 35-40 zam yapmak durumunda kalacak. Şu anda firmalar stoktaki malları sattıkları için tüketiciye zam henüz yansımadı” diyor. 

“ÇİNLİLER DAHA ÇOK GELİYOR”

Zücaciye zinciri Esse’nin Yönetim Kurulu Başkanı Semih Şeftali de devalüasyonun ek vergileri bir miktar telafi edeceğini düşünüyor. “Çinliler henüz indirim yapmadılar ama görüşmelerimiz devam ediyor” diyen Şeftali şu değerlendirmelerde bulunuyor: “Çinliler artık daha fazla mal satmak istiyorlar. Eskiden olmadığı kadar çok oranda her hafta bir Çinli firma bizi ziyaret ediyor. Bunun en önemli nedeni de yüzde 25’e varan oranda ek vergi konulması. Biz zaten devalüasyondan bağımsız olarak yüzde 5-10 vergi indirimi istiyoruz. Devalüasyonun bu vergileri bir miktar telafi edeceğini düşünüyoruz. Henüz bir indirim yapmadılar ama görüşmelerimiz devam ediyor. Büyük ithalatlar için beklemedeyiz; şimdilik getirmek zorunda olduğumuz acil malları getiriyoruz. Bir miktar indirim almaya da başladık. Çinliler mallarını satmak istiyorlar; bence zorunlu olarak önümüzdeki dönemde indirim yapacaklar.”

“İSKONTO YETERSİZ”

Vardem Oyuncak Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Varlık ise, yılbaşından bu yana doların Türk Lirası karşısında yüzde 40 değer artışı olması nedeniyle ithalat politikalarında değişiklik olduğunu belirterek sözlerine başlıyor. Doların artışı nedeniyle iç piyasada talepte azalma olduğunu söyleyen Varlık, bu nedenle de geçmişte üç ayda bir yaptıkları ithalatı altı aya çektiklerini belirtiyor. Yuan’ın dolar karşısında son iki ayda 6.20’den 6.37’ye geldiğini hatırlatan Varlık devalüasyonun sınırlı etkisini bile kullanma niyetinde olmadıklarını söylüyor. Varlık şu değerlendirmeleri yapıyor:
“Çin’den genelde yuan ile sipariş verdiğinizde fiyatınız aynı; iskonto yapmıyorlar. Dolar alarak alsanız yüzde 1-2, ortalama yüzde 1.5 iskonto yapıyorlar. Bu bizim oyuncak fiyatlarımıza Türkiye’de yansımıyor; çünkü bu dönemde navlun fiyatı da çok oynak.”

“KUR RİSKİ ALMAYIN”

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı ve Doğu Deri Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Dinç, Çin’de ofisi ve showroom’u olan ender Türk işadamlarından. Devalüasyon, Çinli işadamları gibi Çin’de iş yapan yabancı işadamlarının da aleyhine bir durum yarattı. Özellikle yalnızca yuan ile çalışanların kayıp hanesindeki rakamlar artıyor. Son zamanlarda Çin’in iç piyasasını hareketlendirmek için ithalat vergilerini düşürdüğünü hatırlatarak sözlerine başlayan Dinç, şöyle konuşuyor:
“Bitmiş deri konfeksiyon ürünlerine vergiler yaklaşık 10 puan, yüzde 23’ten yüzde 13’e düşürüldü. Deri materyallerde de aynı oranda vergi indirimi yapıldı. Bu indirimden doğan avantajımızın neredeyse 2 puanı devalüasyon nedeniyle kayboldu. Beklentiler devalüasyonun daha büyük oranda olacağı yönünde. Bu nedenle Çin’le iş yapanların dolar bazlı taahhütlere girmelerini, anlaşmalarını dolar bazlı yapmalarını öneriyorum. Böylece kur riski almamış olurlar.”

“YÜZDE 5 İNDİRİM SAĞLADIK”

Çin’in ayakkabı ithalatındaki vergileri yüzde 50 düşürmesinin ardından Türk ayakkabı firmaları da Çin’e daha fazla mal satmak için harekete geçti. Haziran ayının başında Çin’e bir ticari heyet düzenleyen ayakkabıcılar, önemli bir bağlantı da yaptılar. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Hüseyin Çetin, “Çinli bir pazarlama firmasıyla haziran ziyaretimizde anlaşma yapmıştık. 10 Türk firması Çin’in iç pazarına markalı ayakkabı ihracatı gerçekleştireceğiz. Ancak devalüasyondan sonra Çinli firma indirim talebinde bulundu; yüzde 5 indirim sağladık. Türk Lirası da dolar karşısında değer yitirdiği için başa baş noktasındayız. Çin’e ihracatımız kasım-aralık aylarında başlayacak. Türkiye’nin Çin’e 350 bin dolar olan ayakkabı ihracatını 1 milyon dolara çıkarmaya çalışacağız.”

Yavuz ONAY/ Türkiye-Çin İş Konseyi Yürütme Kurulu Başkanvekili
“Çinliler zararına satış yapacak”


Çin bu dönem ihracatını artırmak isteyecektir. Üretim düşerse zorluk yaşarlar. Zararına da olsa satış yapacaklar. Ama buna ne kadar dayanırlar bilemiyorum. Devalüasyon nedeniyle pazar daralması yaşayacaklar. Onların boşluğunu biz doldurmalıyız ama bizim öyle bir planımız yok. Çin’e yapılan ihracata gelince… Biz zaten Çin’e zar zor ihracat yapıyoruz. Bu dönemde hiç yapamaz hale geliriz. Çin halkı bu işten sıkıntı çekecek. Devlet şimdiye kadar kuru serbest bırakmalıydı. Bunu yapmadığı için devalüasyon bir anda oldu. Bu durum toplumda da rahatsızlık yarattı.

Para dergisi
E-Bülten Aboneliği
İş, Ekonomi ve Cemiyet hayatının özel gündemi Patronlar Dünyası'nda... Günlük E-Bülten'imize abone olun, Patronlar Dünyası ayrıcalıklarını yaşayın.
Patronlar Dünyası ile Bir Adım Önde