Mücevher ihracatına Halkbank darbesi

Türkiye ile İran arasındaki ticarette son yıllarda önemli bir paya sahip olan mücevher ihracatında gerileme başladı. 2015 yılında 881.2 milyon dolarlık mücevher ihracatı gerçekleştirilen İran'a, 2016'da 398.8 milyon dolar ihracat yapıldı.

Sektör temsilcileri, bu gerilemede Halkbank'ın uyguladığı komisyon tutarlarının etkili olduğunu söyledi. Halkbank, İran'a yapılan ihracat tutarından yüzde 0.4 pay alıyordu. Bu komisyon oranı ilk önce yüzde 0.8'e ve 2 ay önce de yüzde 1.5'e kadar çıkarıldı.

KÜLÇE ALTIN ARTTI

Halkbank'ın komisyon payını artırmasının sonuçları en çok bu yılın ocak ayında görüldü. Geçtiğimiz yılın ocak ayında İran'a 53.7 milyon dolarlık mücevher ihracatı yapılırken, 2017'nin ocak ayında bu rakam yüzde 99.1 gerileme ile 452 bin dolara kadar düştü ve durma noktasına geldi.

İran'a mücevher ihracatı gerilerken, ‘kıymetli taşlar ve kıymetli metaller' ihracatında ise artış oldu. 2015 yılında İran'a, içerisinde mücevherin de olduğu toplam 889 milyon dolarlık ihracat yapılırken, bu rakam 2016'da 1.7 milyar dolara çıktı. Geçtiğimiz yıl İran'a mücevher dışında yapılan 1.3 milyar dolarlık ihracatta külçe altın ve gümüşlerin de önemli şekilde arttığı görüldü.

Mücevher ihracatı, yarattığı katma değer bakımından ülkeye önemli kaynak girişi sağlıyor. Ancak diğer ham halde yapılan altın başta olmak üzere kıymetli metallerin ihracatında ülkeye katma değer katkısı zayıf kalıyor. Bu nedenle sektör temsilcileri Halkbank'ın uyguladığı komisyon ücretlerinin bir an önce makul seviyeye çekilmesi gerektiğini ifade ediyor.

ALTERNATİF PAZARLAR BÜYÜK İLGİ GÖRÜYOR

İran pazarında yaşanan olumsuzluklara rağmen, mücevher sektörü alternatif pazarlarla ihracatını geçtiğimiz ay artırdı. Ocak ayında mücevher ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17 artışla 199.5 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu artışta en büyük katkıyı Irak sağladı. Irak'a ihracat yüzde 798 artışla 63.6 milyon dolar oldu. Irak'tan sonra en fazla ihracat Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) 46.6 milyon dolarla yapıldı. BAE'yi 17 milyon dolarla Amerika Birleşik Devletleri izledi.

Taylan Büyükahin/sözcü