Kendi ayağımıza kurşun: O Türk işadamı Ruslara sebze-meyve yetiştirmeyi öğretecek

Türk tarım sektörünün en önemli pazarlarından Rusya'da 33 hektarlık bir alanda sebze meyve yetiştirecek bir sera kuruluyor. Bu seranın ardında bir Türk yatırımcı var. Üstüne üstlük, serada kullanılacak tohumlar da Türkiye'den... Türkiye'nin yaş sebze meyve ihracatına büyük darbe vuracak bu projenin yaygınlaşmasının kritik ekonomik sonuçları olabileceği belirtiliyor.

Türkiye ile Rusya arasında mart ayında büyük bir gerilim yaşanmıştı. Hatırlayacağınız gibi Türkiye, Rusya'nın başta domates olmak üzere bir çok ürüne koyduğu sessiz ambargosuna yanıt ithalat olmuştu. Türkiye'nin Rusya'ya karşı çektiği tahıl ambargosunu duyurmuştuk. Öncelikle konuyu hatırlatarak Rusya'da yaşanan yeni gelişmeyi sizlere duyurmak istiyoruz.

17 Mart'ta duyurduğumuz haberden bir gün önce Rusya Başbakanı Medvedev, "bazı" gıda ürünlerinde Türkiye'ye karşı uygulanan ambargonun da kaldırıldığını açıklamıştı.

Kararnamede yer alan ürünler ise ticareti daha az yapılan soğan, arpacık soğanı, karnabahar, brokoli, tuz, karanfil çiçeği ve sakız oldu. Türk tarımcısının beklentisi ise yaş sebze- meyvedeydi. Yani domateste, salatalıkta…

Rusya tarafı bu kısıtlı "yumuşamanın" nedenini Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev, Rusya'nın sadece kendi topraklarında üretimi yapılamayan veya az bulunan sebze ve meyvelerin sevkiyatına izin verdiğini söylemiş ve domates ve salatalığın ise Rusya'nın kendisinin yetiştirmesi gerektiğini belirtmişti. Buna karşılık Rusya'dan mısır, buğday, ham ayçiçek yağı, ayçiçeği küspesi, bezelye ve pirinç alımına yüksek vergi getirmişti. Yani bir anlamda ambargo koymuştu.

Lipetsk'te 33 hektarlık dev sera projesi

Rusya o dönem verdiği sözü tuttu. Başta domates ve salatalık olmak üzere bazı ürünlerin Rusya'da yetişmesi için çalışma başlattı.

Konunun haber değeri ve bizimle olan ilgisi işte buradan itibaren daha farklı bir önem kazanıyor.

Rusya'da 33.1 hektarlık bir sera alanı inşası için çalışma başlatılıyor.

Yapılacak olan proje başkent Moskova'nın 440 kilometre güney batısındaki Lipetsk Oblast'nda hayata geçirilecek.

120 milyon dolarlık tesisi Türkler yapacak

Lipetsk Oblast Bölgesel Yönetimi Basın Ofisi'nden yapılan açıklamada projenin 7.2 milyar rublelik (yaklaşık 120 milyon dolar) olacağı belirtiliyor.

Şimdi sıkı durun…

Projeyi Türk bir işadamı yapacak…

Türk işadamı Hasan Sülün…

Sülün, mayıs ayı ortasında bununla ilgili Lipetsk'te bir şirket kurmuş. Açıklamada LLC Agro Alliance Lipetsk olduğu belirtilen şirketin geniş bir sera kampüsü kuracağı ifade edilmiş.

Rus Kommersant Gazetesi ise LLC Agro Alliance Lipetsk şirketinin patronu Hasan Sülün'ne Polonya'da da proje yapan yine Artgen adlı bir başka Türk firması daha eşlik edecek…

Tohumlar da Türkiye'den

İşin en ilginç tarafı ise kurulacak seralarda Türkiye'den götürülecek olan tohumlar kullanılacak…

Yani domates, salatalık üretimini Rusya'da Türkler, Türk tohumlarıyla yapacak…

Türkiye'den giden domatesi, salatalığı ilaç kalıntısı nedeniyle sınır kapılarında bekleten Rusya'nın eli daha da güçlenecek.

Rusya'ya satışlar daha da düşecek…

Rusya'nın kullandığı domates kozunu Türkler kendi elleriyle teslim etmiş olacak. Sonuçta bu ticaret…

"Kendi ayağımıza sıkıyoruz"

İstanbul Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamülleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete, "Daha önce de benzer olaylar yaşadık. Endonezya'ya geçmişte un üretimine giden şirketler olmuştu. Bunlar arasında Türk ekonomisinin önemli firmaları da vardı. Orada lobi yaptılar ve Türkiye'den ürün alımını engellemek veya düşürmek istediler. Anti Damping olayını hatırlayın. Türkiye'ye karşı anti damping soruşturmalarının açılmasında orada üretim yapan Türk şirketler de vardı. Rusya'daki olay da öyle. Ticaret bir yere kadar. Ancak ülkemizin menfaatleri daha önemli. Türkiye artık oraya nasıl ürün satacak? Herhangi bir durumda ihracat silahını nasıl çekecek? Biraz da cebimizden önce ülkemizin menfaatlerini düşünmemiz gerekiyor. Kendi ayağımıza sıkıyoruz" diye tepki gösteriyor.

İhracatımız 875 milyon dolar

Gelelim yeni kurulacak olan sera kampüsünün rakamsal önemine…

Türkiye dünyaya 1.9 milyar dolarlık yaş sebze ve meyve satıyor. Bunun en önemli pazarı ise Rusya… 2015'te Rusya'ya 875 milyon dolarlık yaş sebze-meyve ihracatı oldu. İkinci olan ülke Irak'ın 3 katından fazla. Rusya'ya sadece domates satışımız ise 200 milyon doları buluyor. 2016'da ise gelen yasaklarla Rusya'ya toplam yaş sebze meyve satışlarımız yüzde 62 azaldı ve 331 milyon dolara düştü.

Kerim Ülker/Dünya