155 milyar dolarlık hedef için küçük sektörlere büyük iş düşüyor

Rahime Baş Uçar'ın haberi

DOLAR geçen hafta tarihi zirveleri test ederken, Türkiye’deki 63 bin ihracatçı dünyanın dört bir tarafındaki pazarlara mal satmak için kendini zorluyordu. Gözleri kur ve paritede olsa da her şeye rağmen Türkiye’nin dış ticaret güçleri ihracatlarını artırmak için çaba sarf ediyorlar. Dünya ticareti geçen yıl ilk 10 ayda dolar bazında yüzde 4 daralırken, Türk ihracatçıları her türlü olumsuz şarta rağmen hedeflerine ulaşmak için kendilerini zorladı.

Önceki hafta TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi) tarafından açıklanan verilere göre, 2016 yılı ihracatı bir önceki seneye göre yüzde 0.8 gerileyerek 142 milyar 610 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın lokomotifi olarak kabul edilen tekstil ve hazır giyim, kimya, elektrik-elektronik, çelik gibi sektörlerde performans gerilerken, tek istisna otomotiv oldu. Otomotiv sektöründe bir önceki yıla göre ihracatımız yüzde 12.9 artarak 23 miyar 889 milyon dolar oldu. Lokomotif sektörlerdeki kayıplar ihracattaki payı yüzde 1-2 olan ve yeni gelişen mobilya, su ve su ürünleri, süs bitkileri, tütün, savunma sanayi gibi sektörlerdeki artışlarla biraz da olsa dengelendi. Para Dergisi olarak hem yılın son ayında, hem de tamamında ihracatı sürükleyen sektörleri araştırdık.

“HER ŞEYE RAĞMEN BAŞARILIYIZ”

Hazır giyim sektörü 2016’yı bir önceki yıla göre binde 1 kayıpla tamamlarken, 16 milyar 966 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. Geçen yılın son ayında ihracatını yüzde 3.1 artıran tekstil ve hammaddeleri sektörü ise 2016’yı yüzde 1 kayıpla tamamlarken 7 milyar 872 milyon dolar ihracat yaptı.

İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Hikmet Tanrıverdi, “Dünya ticaretindeki daralmaya rağmen, bu kadar olumsuzluğun içinde bu rakamlara ulaştığımız için kendimizi şanslı hissediyoruz” diyerek sözlerine başlıyor. İhracatta hedeflere ulaşamamanın birçok sebebi olduğunu belirten Tanrıverdi şöyle konuşuyor:

“Hazır giyim ihracatımızın yüzde 50’sine yakını Avrupa Birliği ülkelerine. Euro/dolar paritesinden 4-5 milyar dolar kaybımız oldu. Komşulardaki olumsuzluklardan dolayı, Irak ve Suriye’de hedeflerimize erişemedik. Tüm bu zorluklara rağmen geçen seneki rakamları yakaladık. Önümüzdeki açıkları telafi etmeyi istiyoruz. Önümüzdeki yıl yüzde 5-6 artış hedefi koyduk.”

ÇOK KOŞTURDULAR!

Türkiye ihracatının yüzde 4.5’ini sırtlayan hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sektörü 2016’da yüzde 3.9 artışla ihracatçıların yüzünü güldürdü. Çikolata, şekerleme, un ve değirmencilik ürünlerinin tümünü kapsayan bu alanda 2016 yılı ihracatı 6 milyar 364 milyon dolara çıktı.

İstanbul Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Zekeriya Mete, birlik olarak 2016’da üç yıl önceki ihracat rakamlarına ulaşarak başarı gösterdiklerini söylüyor. Birlik ihracatının yüzde 55’ine yakınının çikolata-şekerleme, yüzde 30’u değirmencilik ürünleri, yüzde 15’i bakliyat ürünleri olduğunu belirten Mete, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“İhracatta çok koşturuyoruz. Çikolata Şekerleme Tanıtım Grubu da bizim birliğimizde. Bu alanda bayrağı biz taşıyoruz. Yalnızca Irak pazarına çalışan güneydoğu birliklerimizde ihracatta düşüş var. Ancak tüm dünyaya çalıyoruz. Latin Amerika’dan Asya-Pasifik’e kadar her yere koşturuyoruz. Yılın ilk haftasında Çin’den 30 kişilik alım heyeti geldi. Önümüzdeki yıl Irak’tan da ümitliyiz. Başbakanımız geçen hafta sorunların çözümü için Irak’a gitti. Rusya’dan 2017’de çok fazla bir şey beklemiyoruz. 2017’de 2016’daki rakamları yakalarsak başarı saymalıyız.”

“TÜRK MOBİLYASI” İMAJI 

Türkiye’nin mobilya, kağıt ve orman ürünleri ihracatı geçen yıl aralık ayında yüzde 1.9 artarken, yılın 12 ayında yüzde 0.7 artarak 4 milyar 103 milyon dolara ulaştı. Bu rakamın 3 milyar dolara yakını mobilya ihracatı olarak gerçekleşti. İstanbul Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Güleç, birlikleri çatısı altında yapılan ihracatın geçen yıl yüzde 8 arttığını vurgulayarak sözlerine başlıyor. “İstanbul ve civarı, Bursa bölgesi mobilya ihracatımızı sürülüyor. İhracatımız daha çok Avrupa, Körfez Ülkeleri ve Suudi Arabistan’a arttı” diyen Güleç, son iki yıldır ihraç pazarlarını ve ihraç ürünlerini çeşitlendirmenin de ihracata olumlu katkısı olduğunu vurguluyor. Çin’den Almanya’ya, İtalya’dan Hindistan’a Dubai’den Amerika’da tüm ülkelerdeki fuarlara katılarak ‘dünyayı kucaklayan bir ihracat politikası’ izlediklerini belirten Güleç sözlerini şöyle sürdürüyor:

“2023’te dünyanın en büyük beş mobilya ihracatçısı arasına girmeyi, 25 milyar dolarlık üretim gücü ile 10 milyar dolar ihracat yapmayı hedefliyoruz. Biz son yıllarda çalışmalarımızda ‘Türkiye mobilya ülkesidir’ imajı üzerinde durduk. Kaliteli üretim yapıyoruz, tasarıma önem veriyoruz. Bu nedenle mobilya ihracatında yerimiz dünyada 23’ten 12’inci sıraya yükseldi. Dünyada ‘kontrat mobilya’ dediğimiz otel ve rezidans mobilyasındaki potansiyeli kullanamıyoruz. Geçen yıl bununla ilgi Ür-Ge birimi kurduk. Ayrıca MDF, panel üreten güçlü bir yan sanayimiz var. Bunlar da mobilya sektörümüzün başarısına katkı sağlıyor. Türkiye’de odun fiyatları Amerika ve Kanada’ya göre dört kat, Avrupa’ya göre iki kat pahalı. Özellikle fonlarda iyileştirme yapılıp ihracatımıza destek verilirse daha büyük rakamlara ulaşırız.”

“DEMİR ÇELİK UMUT VAAT EDİYOR”

Türkiye çelik ihracatı 2016 yılının aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 23.4 artış yakalarken, yılın 12 ayında ise değer bazında yüzde 8 düşüş yaşadı. Sektör yılı 9 milyar 89 milyon dolar ihracatla kapattı. Bu değer bazındaki düşüşe rağmen 2016’da miktar bazında yüzde 2.4’lük artış ile 16.5 milyon ton çelik ihraç edilmesi sevindirici. Dünya çelik fiyatlarındaki düşüş, sektöre yönelik haksız damping iddiaları, en önemli ihracat pazarları arasında yer alan MENA Bölgesi’nde istikrarın bir türlü sağlanamaması geçen yıl ihracatçıları oldukça zorladı.

Çelik İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Namık Ekinci, “Çin gibi üretici ülkelerin Dünya Ticaret Örgütü kurallarına aykırı hareket ederek Türk çelik sektörünün önemli ihraç pazarlarına dampingli, devlet teşvikli hatta GTİP’lerinde hile yaparak ürün ihraç etmeleri sektörümüzü olumsuz etkilemeye devam ediyor. Tüm bu sorunlara rağmen yılın başında belirlediğimiz 16.5 milyon ihracat hedefimize ulaştık. 2016’da geçen yıla göre yassı ihracatımızda yaklaşık 550 bin tonluk artış sağladık. Katma değeri daha yüksek olan bu gibi ürünlerdeki ihracat artışı, sektörümüzün geleceği açısından iyi bir haber. En çok ihracat artışı yaşanan ülkeler sırasıyla Yemen, İsrail, İspanya, Mısır ve Hollanda oldu. Bu ülkelerden Yemen’de kısmi olarak sağlanan istikrar ihracatımıza artı olarak yansıdı. İsrail ve Mısır’la olan ilişkilerimizin düzelmesi de ihracatımıza ivme kazandırdı” değerlendirmesini yapıyor. 

SU ÜRÜNLERİ HIZLI GİDİYOR

Son yıllarda su ürünleri ve hayvansal mamuller ihracatımız da istikrarlı bir şekilde artıyor. Türkiye’nin ihracatının 1.3’ünü gerçekleştiren su ürünleri ve hayvansal mamuller alanında 2016’da ihracatımız yüzde 4.3 artarak 1 milyar 892 milyon dolar oldu.

İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Tuncay Sagun, 2017’de su ürünlerinde yüzde 10’luk ihracat artışının garanti olduğunu vurguluyor. Avrupa ve Amerika’nın yanı sıra Ortadoğu’da Dubai, Ürdün gibi ülkelerin çok mal çekmeye başladığını belirten Sagun, konuşmasını şöyle sürdürüyor:

“Çipura, levrek, alabalık gibi ürünlerimizi katıldığımız fuarlarda çok iyi tanıttık; çok iyi balık pişirerek sunumunu çok güzel yaptık. Dubai, Ürdün gibi ülkelere direkt uçuşlarla balıklarımız çok taze olarak ulaştığı için ihracatımız hızlı arttı. Aslında biz yüzde 20 artış koymuştuk ama Avrupa alabalık ihracatına vergi koydu. Bu yıl bu verginin kaldırılması için mücadele edeceğiz.”

ARALIKTA DUBAİ FAKTÖRÜ

Aralık ayında mücevher ihracatında yaşanan artış dikkat çekiciydi. Yılın tamamında mücevher ihracatımız yüzde 7.4 düşerek 2 milyar 449 milyon dolarda kalırken, yılın son ayında yüzde 64 gibi müthiş bir oranda arttı. Bunun nedeni ise yılbaşında Dubai’nin her türlü mala yüzde 5 vergi koyması kararıydı. Bu vergilerden önce ülkeye ürünlerini sokmak isteyen mücevherciler ihracata yüklendiler.

Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Ayhan Güner, “Bizim en büyük müşterimiz Birleşik Arap Emirlikleri. Dubai’nin yüzde 5 vergi koyması kararının duyulmasıyla birlikte yılsonunda oraya önemli bir mal sevkiyatı oldu. Zaten Ortadoğu’nun ticareti Dubai üzerinden dönüyor. Bunu 2017’de de lehimize çevirip bölge ihracatından daha çok pay almalıyız” diye konuşuyor. Dünya ve çevremizdeki sorunlar nedeniyle yüzde 7.4 düşüşün normal olduğunu düşünen Güner, 2017 için hedef belirtmiyor. İnsanların moral olarak iyi olduğunda mücevher aldıklarını vurgulayan Güner, 2017’de savaşların bitmesini diliyor. 

“ÖZEL TEŞVİKLE BÜYÜRÜZ”

İhracatta küçük olmasına rağmen büyük bir görev üstlenen sektörlerden biri de süs ve süs bitkileri. Halen Türkiye ihracatında yüzde 0.1 paya sahip olan süs ve süs bitkileri geçen yıl ihracatını yüzde 4.8 artırarak 81 milyon 357 bin dolar ihracat gerçekleştirdi.

Orta Anadolu Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, “Aslında 2016’da yüzde 20’lik artış hedefi koymuştuk ama Rusya’nın çiçekleri yasaklaması ve komşu ülkelerdeki sorunlar nedeniyle hedeflerimiz şaştı. Yılın son ayında da havaların soğuk olması nedeniyle verim düşüklüğü yaşadık” diyor. Türkiye dünyadaki süs bitkileri ihtiyacının binde 3’ünü tedarik ediyor. Aslında pazarda büyük bir potansiyel var. Bağdatlıoğlu’nun söylediğine göre, süs bitkileri sektörü ihtiyaç ile çakışmadığı için verilen ihracat teşviklerinin yüzde 85’inden yararlanamıyor. Bunun için Birlik olarak yeni bir teşvik taslak çalışması yapıp Bakanlıklara sunmaya hazırlandıklarını belirten Bağdatlıoğlu, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Teşvikler 6’ıncı ve 5’inci bölgede yoğunlaşıyor. Oysa süs bitkileri kıyı şeritlerinde enerji maliyeti daha az bir şekilde yetişiyor. Kolombiya, Kenya, Etiyopya milyar dolarlık ihracatlar yapıyor çünkü devlet arazi veriyor. Biz boş arazi bulmakta zorlanıyoruz. Yüzde 95 katma değerli bu sektör desteklenirse zor dönemlerde kurtarıcı olabilir. Sektörde potansiyel büyükken yüzde 5-10 büyümelerle gitmek bize yetmiyor.”

TÜTÜNDE İSTİKLARLI İHRACAT

Türkiye tütün ihracatında her yıl yüzde 10 olan istikrarlı büyümesini sürdürüyor. 2016 yılında da tütün ihracatımız yüzde 10 artarak 1 milyar 10 milyon dolara ulaştı.

Ege Tütün İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Noyan Kazım Gürel, “İnişi çıkışı fazla olmayan bir sektörde çalışıyoruz. İhracatımızın yüzde 45’i yaprak tütün olarak gerçekleşirken geri kalanı sigara ve tütün mamulleri olarak gerçekleşiyor. Türk tütünü özel bir tütün. Dünyanın başka yerinde bulunmuyor; bu nedenle almak isteyen alıyor. 2017’de aynı performansımızı sürdüreceğimizi düşünüyorum” diye konuşuyor.

Mehmet BÜYÜKEKŞİ / TİM Başkanı
“2017 hedefimiz 155 milyar dolar”

Türkiye’nin 2016 yılı ihracatı bir önceki seneye kıyasla yüzde 0.8 gerileyerek 142 milyar 610 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aralık ayı ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.3 artarak 12 milyar 817 milyon dolara ulaştı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, aralık ayında kilogram bazında yüzde 4.7 artış gösteren ihracatın lokomotif ilk üç sektörü otomotiv, hazır giyim-konfeksiyon ve kimyevi maddeler oldu. Geçen yıl parite, emtia-petrol fiyatlarındaki düşüş ve Rusya, Irak, Suriye, Libya’daki sorunlar nedeniyle toplamda 8.7 milyar dolar kayıp yaşadık. Bunlar olmasaydı ihracat yüzde 5 artışla 150.8 milyar dolar olacaktı. Ancak gururla söyleyebiliriz ki geçen yıl dünya ticaretinden aldığımız payı yüzde 0.89’a çıkararak rekor kırdık. AB’nin ithalatından alınan pay da yüzde 1.28’e ulaşarak yine rekor kırdı. 2017’yi atılım yılı ilan ettik. Yılsonunda ihracatın 155 milyar dolara yükseleceğini öngörüyoruz.

Orhan SABUNCU / Uludağ İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı 
“2008’den sonraki en iyi performans”

Bursa merkezli Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB), 2016 yılını bir önceki döneme göre yüzde 11 artışla kaparak 24.5 milyar TL’lik ihracat gerçekleştirdi. UİB’de yüzde 86 pay ile ilk sırada yer alan otomotiv, 21.1 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. UİB ihracatında ikinci sırayı ise yüzde 5 pay ve 1.1 milyar dolar ile tekstil sektörü aldı. AB ülkelerinin UİB ihracatındaki payı yüzde 79 olarak gerçekleşti. Bu yıl geçen senenin ihracat rakamını aşmayı bekliyoruz.

UİB çatısı altında yer alan Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB), genel ihracatın düştüğü geçen yıl üstün bir performans sergileyerek yüzde 13 artışla 21.1 milyar dolar ihracata imza attı. OİB, bu performansla 2008 yılından sonraki en iyi performansını gösterdi. OİB açısından ihracat artışının temel etkenleri arasında AB pazarında devam eden büyüme, Türkiye’de yatırımı bulunan ana sanayi firmalarının yeni model yatırımlarının etkisi ve geçen yıl otomotiv ihracatında 3 milyar dolar kayba yol açan parite etkisinin ortadan kalkması yer aldı. 

Sabri ÜNLÜTÜRK / Ege İhracatçıları Birliği Koordinatör Başkanı
“Tedbir paketi olursa OVP hedefi tutar”

Ege İhracatçı Birlikleri’nin kayda aldığı ihracat 2016 yılında yüzde 4 artış göstererek 10 milyar 908 milyon 753 bin dolar oldu. 12 ihracatçı birliğimiz içinde Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği 2016 yılında ihracat artış rekortmeni oldu. 2015 yılına göre ihracatını yüzde 31 sıçratan Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği ihracatını 286 milyon dolardan 374 milyon dolara yükselterek ihracat artış rekortmeni oldu. 2016 yılında üçüncü sırada yer alan Ege Tütün İhracatçıları Birliği bu yıl ihracatını yüzde 11’lik artışla 992 milyon 184 bin dolara çıkardı. Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği 2016 yılında ihracatını yüzde 7 geliştirerek 803 milyon 840 bin dolara ulaştı. 2016’da bütün olumsuzluklara rağmen hedefi tutturduk. Ekonomik tedbirler ve teşvik paketi hızla devreye girdiği takdirde Orta Vadeli Programda Türkiye için 2017 yılı sonu için ortaya konulan 153.3 milyar dolarlık ihracat hedefini tutturabileceğimize inanıyoruz. Bu hedefe EİB olarak 11.5-12 milyar dolarlık katkı sağlayabiliriz. 

Dr. Fatih Kemal EBİÇLİOĞLU / Elektrik, Elektronik ve Hizmet İhracatçıları Birliği Başkanı 
“10 milyar dolar ihracat yaptık”

Elektrik elektronik sektörü, 2016’ta miktarda yüzde 1 artış, değerde 4.6’lık azalışla 10 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Türkiye ihracatından yüzde 7’nin üzerinde pay alarak sanayi sektörlerimiz arasındaki ilk dört ihracatçı sektör içerisinde yer aldı. İhracatın alt kırılımlarına baktığımızda beyaz eşyada miktarda yüzde 5.6, değerde yüzde 2.4’lük artışla 3.2 milyar dolar; elektronikte miktarda yüzde 6.2, değerde yüzde 8.5 azalışla 2.8 milyar dolar ihracat yaptık. Elektrik üretim dağıtım ekipmanları miktarda yüzde 0.5, değerde yüzde 5.2 azalışla 2.5 milyar ihracata ulaşırken, kablolar miktarda yüzde 6, değerde yüzde azalışla 1.5 milyar gerçekleştirdi. Türkiye dünyanın ikinci en büyük beyaz eşya üreticisi. Polonya ve Romanya en yakın takipçilerimiz. Avrupa’ya konum olarak daha yakın olan rakiplerimiz arasında ihracatımızın yüzde 60’a yakını AB’ye gerçekleştiriyoruz. 2015 ve 2016 gibi birçok olumsuz koşulun bir arada olduğu süreçlere rağmen beyaz eşya, sektör üretimini artırmış ve ihracata yansıması olumlu oldu.

Para Dergisi