Kira gibi takside 6 adım kaldı

Başbakan Yardımcısı Abdullatif Şener başkanlığında toplanan Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nun mortgage yasa tasarısı üzerinde anlaşması gözleri yeniden uzun vadeli ve düşük vadeli ev almaya imkân tanıyan (ipotek bankacılığı) sistemi tekrar gündemin ilk sıralarına yerleşti. Şener'in sistemin işleyebilmesi için aylık faiz oranlarını yüzde 1'in altına çekmeyi hedeflediklerini söylemesi sistemden faydalanıp kredi alanların aylık taksitlerinin bin YTL'nin altına düşmesinin hedeflendiğini ortaya koyuyor. Buna göre faiz şu anda bulunduğu yüzde 1.3'lük faiz oranlarından yüzde 1'e indiğinde 20 yıllık 100 bin YTL kredi alanlar aylık 317 YTL daha az taksit ödeyecek. Taksit tutarı ise bin 589'den bin 272'ye inecek. Kredi kullananlar 20 yıl sonunda da 100 bin YTL karşılığında 305 bin YTL ödeyecek. Şimdiki faiz oranına kıyasla 76 bin YTL'lik faiz tasarrufu sağlayacak. Ancak bunun için şu anda yüzde 16-17 aralığında olan piyasa faiz (Hazine bonosu) oranlarının da yüzde 12-13'e gerilemesi gerekiyor. Bugünkü en düşük kredi faiz olan aylık yüzde 1.30'luk oranın yıllık bileşik tuturı yüzde 16.75 düzeyinde. Yani hazine bonosu faizi ile başa baş gidiyor. Aksi halde bankalar ve finans kurumları mortgage kredisini fonlayacak kaynak sağlayamayacakları için faizleri bu düzeylere indiremeyecekler.

TAKSİT BİN YTL'NİN ALTINA İNİNCE
Sistemde aylık taksit oranları yüzde 1'in altına gerilediğinde örneğin yüzde 0.8 olduğunda 20 yıl vadeli 100 bin
 
YTL kredi kullanan vatandaşlar bin 67 YTL aylık taksit ödeyecek. Faiz oranı yüzde 0.7'ye gerilediğinde ise taksit bin YTL'nin altına inip 970 YTL olacak. Böylece 100 bin YTL karşılığında 20 yıl sonunda vatandaşlar toplam 232 bin 800 YTL ödeyecek. Yani bugünkü oranla ev alanlara göre 20 yılda 140 bin YTL faiz tasarrufu sağlayacak. Konut satın alacakların aylık 0.7'li faiz oranlarını görmeleri ise piyasa faiz oranlarını belirleyen Hazine bonosu faizlerinin en azından bu orana karşılık gelen yıllık bileşik oran olan yüzde 8.73 düzeyine gerilemesi gerekiyor.

183 BİN YTL KÂR
Eğer faiz oranları daha da gerileyip Avrupa ve ABD'deki düzeylere yakın hale gelirse, örneğin yüzde 0.5 düzeyine inerse o zaman mortgage sistemi ile konut sahibi olanlar aylık 787 YTL faiz ödeyecek. Bugünkü kurlar ile 578 dolar olan aylık taksit sistemin uygulandığı ülkelere yaklaşacak. 20 yıl sonunda 100 bin YTL'lik kredi ile sahip olunan evin toplam maliyeti 188 bin 800 YTL olacak. Bugünkü faiz oranına göre 183 bin YTL daha az maliyetle konut tamamen krediyi kullanan vatandaşın olacak. Böylece vatandaşlar hem düşük ve ödeyebileceği taksit oranlarına kavuşacak hem de bugün kullandığı kredinin yarı maliyeti ile konut sahibi olacak. Bunun için de bono faiz oranlarının yüzde 6-6.5 bandına gerilemesi gerekiyor.

Cansızlar'ın özel projesi

Sistemin hayata geçmesi için teknik ve mevzuat çalışmalarını bizzat Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Doğan Cansızlar yürüttü. Cansızlar'ın SPK Başkanı olmadan önce Milli Emlak Genel Müdürlüğü yapması nedeniyle gayrimenkul piyasasını yakından tanıması mortgage sisteminin yasalaşma yoluna girmesini de etkili oldu. Sistemin aynı zamanda sermaye piyasalarını da geliştirecek olması nedeniyle Cansızlar yasayla özel olarak ilgilendi. Cansızlar, sistemin çalışması için uygun zeminin oluştuğunu vurguladı. Sistemin Türkiye ekonomisi oturdukça işlerlik kazanacağını vurgulayan Cansızlar, bu gelişmenin ise yavaş yavaş gerçekleştiğini savundu. Cansızlar, "Makro ekonomik gelişmeler de bunu doğruluyor. Özellikle istikrar ortamının sağlandığı yönünde olumlu sinyaller alınıyor. Sistem oturdukça daha fazla vatandaşımızın konut sahibi olması mümkün olacak" dedi. Mortgage'ın bir finansman modeli olduğunun altını çizen Cansızlar, sistemin hayata geçmesinin ardından giderek artan oranda vatandaşların