Ferit Şahenk’in leylekleri

Bugüne kadar duyduğum "en hoş ve yaratıcı" yabancı sermaye benzetmesini Doğuş Grubu’nun genç patronu Ferit Şahenk yaptı.

Şahenk, Garanti Bankası’nın yüzde 25.5’ini çok iyi bir fiyatla Amerikalı sanayi ve finans devi General Electric’e (GE) satmakla kalmadı, aynı zamanda bu satışın yabancı sermaye tartışmaları açısından ne anlama geldiğini alabildiğine yerinde bir metaforla Finans Servisinden arkadaşımız Kenan Şanlı’ya anlatı.

Ferit Bey’e göre yabancı sermaye herşeyden çok leyleğe benziyor. Doğru adımlar atıldıkça yabancı sermayenin (siz bunu "leylekler" diye okuyun) Türkiye’ye ilgisi de artıyor.
Sakın "leylekler ile yabancı sermayenin ne alakası var?" deyip oyun bozanlık yapmayın, bence Şahenk’in tanımlaması gayet yerinde. Türkiye’de son dönemde yabancı sermayeye karşı iki türlü tavır gelişti. Bir grup, yabancı sermayeyi "ülkenin kaynaklarını sömürecek öcü" olarak tanımladı, diğeri ise "tek kurtarıcı."

Oysa yabancı sermaye ne öcü, ne de tek başına kurtarıcı!
Bunun en güzel kanıtı Garanti Bankası’nın GE ile eşit ortaklık yapısına dayalı evliliği.
Demek ki kendinize, şirketinize ve ülkenize güvenip doğru adımı, doğru zamanda attığınızda yabancı sermaye sizi kelepir yutmaya çalışan bir vampir olmaktan çıkıp, servetinize, sektörünüze ve ülkenize "bolluk-bereket getiren bir leyleğe" dönüşebiliyormuş.
General Electric 750 milyar dolarlık fonu ile Türkiye milli hasılasının iki katından fazla parayı yöneten bir dünya devi. Yabancı sermaye paranoyaklarına kalsa gelip Garanti’yi yutması gerekirdi.

Oysa bırakın yutmayı Garanti’yi piyasa değerinin 1 milyar dolar üzerinde bir fiyatla satın alarak Türk bankacılık sektörünün çıtasını yükseltti. Dahası her erkek leyleğin yaptığı gibi arkasından işaretini bekleyen leylek sürüsüne "güvenle kanatlarınızı Türkiye’ye doğru çırpabilirsiniz" mesajı verdi.

İlginçtir Türkiye 1960’lı yıllara kadar leyleklerin en önemli üreme güzergahlarından biriydi. Bir çok ülkede av kuşu olarak görülen leylekler Anadolu’da "Hacı kuş" olarak neredeyse kutsal bir işlev görürdü.

Fakat sulak alanların bir bir tahrip edilmesi, tarımda kontrolsüz kimyasal madde kullanımı ekolojik dengeyle birlikte leyleklerin Türkiye’den uzaklaşmasına sebep oldu. Türkiye’yi üreme üssü olarak gören leyleklerin sayısı 15 binlere kadar düştü. Oysa aynı oran dünya leylek nüfusunun yüzde 90’ına ev sahipliği yapan Avrupa’da sulak arazilerin korunması ve tarımda kimyasal kullanımının sınırlandırılmasından dolayı son 40 yılda 150 binlerin üzerine çıktı.

Göç yolunda leylekler Türkiye’yi tercih etmez oldu. Allah'tan son 5 yıldır doğal yaşamı koruma derneklerinin verdiği mücadele sonucunda bu tersine göç durdu ve son yıllarda Afrika’dan yola çıkan leylekler baharın müjdecisi olarak yeniden Türkiye’yi mesken tutu.

Dolayısıyla ben Ferit Şahenk’in, "Yabancı sermaye bir leyleğe benzer. Yuvasını yapacak güzel bir baca arar. Türkiye'de bugün yabancı sermayeye çok büyük bir platform oluşturuyor. Bu platform oluşturulmuşken hatalar yapmayıp, ekonomik programımızı ve gidişatımızı aynı hevesle devam ettirirsek GE gibi nice dünya şirketleri Türkiye'ye gelecektir" demesini gelişigüzel söylenmiş bir benzetme olarak görmüyorum.

Türkiye’de leyleklere bakışımız neyse yabancı sermayeye bakışımız da o. Eğer onları basit bir av hayvanı olarak görüp yaşam alanlarını yok edersek leyleksiz ve yabancı sermayesiz kalacağız. Nitekim 40 yıldır kaldık da. Son iki yılda Türkiye’ye gelen yabancı sermaye miktarı son 40 yıldan fazla. Leyleklerin tıpkı yabancı sermaye gibi ülkemize bolluk getirmesini istiyorsak, onlara uygun ortamı hazırlayıp eşit şartlarda evlilikler yapacağız. Tıpkı Ferit Şahenk’in dünya finans sürüsünün erkek leyleği GE ile yaptığı eşit ortaklık gibi.

Ferit Şahenk haklı, yabancı sermaye leyleğe benzer fakat bir farkla. Ferit Bey’in leyleği GE Ağustos ayının sonunda temelli kalmak için Türkiye’ye gelirken, Anadolu’nun Hacı kuşları sıcak Afrika ülkelerine doğru kanat çırpıyorlar, umut edelim seneye tekrar gelsinler…

Eyüp Can/Referans